Deadline van volgende editie: 16/10/2025 om 16.00h Reacties mailen naar netties@netties.be INHOUD DEEL 1: Kanaal 17: actuele nieuwsberichten Hoe bedenken ze het Het oor wil ook wat DEEL 2: De Nieuwe Oogst Bij de collega's De zaak Tee en Tee Van alles halen, (bijna) niks betalen Het laatste woord |
Jaargang 27 Nummer 1437 van 11/10/2025
Hartelijk welkom bij onze wekelijkse nieuwsbrief, die alle berichten bevat die wij in de voorbije week voor u bijeen gesprokkeld hebben. Wat waren voor ons de markantste verhalen? Dat Elon Musk een alternatief wil oprichten voor de Wikipedia Dat je binnenkort misschien zelf een rol kan spelen in de AI-filmpjes die je met Sora maakt Dat wij Belgen voortaan geen digitale boeken meer mogen lenen bij Internet Archive Dit en veel meer in deze editie. Wij wensen je alvast veel leesplezier, en hopen je, bij leven en welzijn, volgende week weer aan te mogen verwelkomen als lezer. Wil je elke dag meteen op de hoogte zijn van het laatste nieuws, de nieuwste software? Bezoek dan onze website (https://www.netties.be) of abonneer je op onze dagelijkse nieuwsbrief (https://www.netties.be/index.php?actie=abo). Je kan ook onze berichten in je favoriete RSS-feedreader lezen via onze RSS-feed (https://www.netties.be/rss_netties.xml) Hilde Netties lezen als RSS-feed? Het kan, op het adres http://www.netties.be/v10/netties_rss.php Volg Netties op Twitter: http://www.twitter.com/nettiesbe http://www.twitter.com/hvangool Indien u een bepaalde editie niet
ontvangen hebt, ga naar onze website: |
Grokipedia: Elons droomencyclopedie krijgt vorm – of toch niet? ![]() Wat staat er op het programma? X-gebruiker @amXFreeze juicht: Grok herschrijft Wikipedia-pagina’s, schrapt halve waarheden en voegt ‘cruciale context’ toe met first principles en physics. Elon’s tweet belooft een open-source kennisbron, vrij van bias, gelanceerd op 19 oktober. @chamath voegt toe: “Een nieuwe standaard voor waarheid, gebaseerd op data, niet meningen.” Het idee? Een speer tegen ‘fake news’ en ‘vergiftigde geesten’, met geen limiet op gebruik. Klinkt als een superheldenplan! Realistisch of dromerij? Laten we eerlijk zijn: het klinkt indrukwekkend, maar ook een tikkeltje naïef. Grok’s AI moet miljarden feiten checken – wie garandeert dat die zelf geen bias heeft? Critici op X, zoals @DefiantLs, waarschuwen: “Code is per definitie gekleurd.” En met Wikipedia’s 130.000 actieve vrijwilligers versus xAI’s kleine team, lijkt de schaal een uitdaging. Twee weken voor een beta is ambitieus, maar bugs en hiaten liggen op de loer – denk aan een halfbakken lanceerparty. Beter dan Wikipedia? Grokipedia’s belofte om ‘maximale waarheid’ te leveren klinkt als muziek in de oren van Musk-fans, met grappen over Wikipedia’s grafzerk (zie @offor742 ’s meme). Maar Wikipedia’s open edit-systeem, ondanks biases, biedt diversiteit die een AI-gestuurde aanpak misschien mist. Als Grok alleen xAI-data gebruikt, riskeren we een echo-kamer – ironisch voor een ‘bias-vrije’ droom. En laten we niet vergeten: zelfs Elon’s grootsheid heeft grenzen. Misschien een verbetering, maar de kroon stelen? Dat vraagt meer dan een flashy logo. Conclusie: Hoopvol, maar met een korrel zout Grokipedia's plannen zijn spannend en krijgen vorm, maar de realiteit haalt de glans eraf. Het kan een handige tool worden, vooral voor AI-gebruikers, maar ‘beter’ dan Wikipedia? Wacht die beta af – met popcorn en een gezonde dosis scepsis! https://x.com/amXFreeze/status/1974553507815428590 https://x.com/chamath/status/1974864103664668757 Comet: de slimme browser die je surfen makkelijker maakt ![]() Wat doet Comet precies? Comet is gebaseerd op dezelfde technologie als Chrome, dus je extensies en bladwijzers werken gewoon. Maar het echte werk zit in de AI-assistent: een zijbalk die je met één klik opent. Die kan: - Artikelen of video's samenvatten in seconden. - Teksten vertalen, herschrijven of vergelijken over meerdere tabs. - Saai werk overnemen, zoals formulieren invullen of spullen in je winkelmandje klaarzetten. Je kunt zelfs specifieke tabs 'aanwijzen' aan de AI, zodat hij daarop reageert. Geen gedoe met copy-paste meer – gewoon chatten met je browser. Voor wie en waar te krijgen? Iedereen met Windows of macOS kan hem nu gratis downloaden. Mobiele versie komt nog, maar desktop is al klaar voor gebruik. De look voelt vertrouwd, net als Chrome, dus overstappen is een eitje. Standaard zoekt hij via Perplexity in plaats van Google, voor slimmere antwoorden. Plus- en minpunten op een rij Voordelen: - Tijdsbesparing: AI doet het denkwerk, jij surft relaxter. - Toegang tot betaalde content: Met Comet Plus (€5/maand, of inbegrepen bij Pro/Max-abonnement) krijg je AI-hulp bij artikelen achter muurtjes van kranten als Le Monde of The Washington Post. Uitgevers verdienen eraan mee – win-win! - Minder afhankelijk van losse apps; alles zit ingebouwd. Nadelen: - Chrome zit stevig in het zadel, en Google komt zelf met AI-trucs. Of je echt wisselt, hangt af van hoe verslavend die AI voelt. Waarom het de moeite waard is Comet maakt browsen slimmer en eerlijker, vooral als je veel leest of online shopt. Probeer het gratis en beslis zelf: weg met saaie surfsessies! https://www.abondance.com/20251003-1511159-comet-le-navigateur-ia-de-perplexity-debarque-pour-tous.html Google verandert regels voor Android-apps: Gratis of betalen? ![]() Hoe werkt dit verificatiesysteem? Het is een extra laag beveiliging voor apps die je niet uit de Play Store haalt. Apps moeten een geregistreerd 'pakketnaam' en sleutel hebben, geverifieerd via de cloud (met internet). Google slaat populaire apps lokaal op voor snellere checks. Bestaande tools zoals Play Protect blijven malware scannen, maar dit is extra voor sideloaders. Het wordt met Android 16 uitgerold, dus nog even wachten. Gratis of betalen: Wat zijn de opties? Twee niveaus: - Gratis tier: Voor hobbyisten en studenten – meld je aan met alleen een e-mail. Maar limieten op het aantal installs? Onzeker. Google pusht je zachtjes naar betaald. - Betaalde tier: Kost $25, net als Play Store-registratie. Geeft volledige verificatie, zonder gedoe. Dekking van kosten, zegt Google, maar critici zien het als een hindernis voor kleine makers. Er komt geen openbare lijst met devs, alles is privé. Reden: veiligheid, want open lijsten kunnen hackers helpen. Maar: wat als politie of overheden bij je data willen? Wat betekent dit voor jou of de app-makers? Voor gebruikers: veiliger sideloaden, maar soms heb je toch nog het internet nodig – en risico op blokkades van 'gevoelige' apps (denk aan ad-blockers of protest-tools). Voor devs: je apps buiten de Play Store distribueren? Dan betalen of beperkt blijven. F-Droid (een open-source app-store) voelt de druk. Google belooft nog te kijken naar tokens voor alternatieve stores, maar voor nu: check hun 'schadelijke app'-regels om verrassingen te vermijden. Waarom het slim is om op te letten Dit maakt Android veiliger, maar ook centraler – en met Google's monopolie-geschiedenis (rechterlijke uitspraken!) vrezen devs voor censuur. Praktisch tip: Als maker, upgrade naar betaald voor rust. Gebruiker? Test sideloaden nu alvast. https://arstechnica.com/gadgets/2025/10/google-confirms-android-dev-verification-will-have-free-and-paid-tiers-no-public-list-of-devs/ GoDaddy's AI-naamkaart moet het domeinsysteem aanpassen aan AI-agenten ![]() Hoe werkt het? Meld je AI aan bij GoDaddy: zij kijken wie die agent is, waar hij vandaan komt en of hij geen streken uithaalt. Je krijgt een rapport en een digitaal 'stempel' voor bewijs. Het past bij allerlei AI-systemen, en ze zorgen voor updates of blokkades als het misgaat. Net als een domeinnaam registreren, maar dan voor AI's. Voordelen op een rijtje - Veiliger: minder kans op nep-AI's die rommel veroorzaken. - Makkelijk: een naam als adres, spot hem meteen. - Handig voor bedrijven: bouw en deel AI's zonder kopzorgen. Kan je dit alleen bij GoDaddy doen? Ja, voorlopig wel – het is GoDaddy's eigen dienst, gebaseerd op hun domein- en beveiligingsexpertise. Ze werken samen met standaarden zoals IETF voor een open versie, maar de preview en registratie starten bij hen. Later zal dat misschien breder uitgerold worden, maar nu: enkel via GoDaddy. https://betanews.com/2025/10/03/godaddy-introduces-trusted-identity-naming-system-for-ai-agents/ Apps om ICE-agents te melden verwijderd uit de app-winkels ![]() Wat doen deze apps? Apps zoals ICEBlock (voor iPhone) en Red Dot (voor Android) laten gebruikers anoniem doorgeven waar ICE-agenten gespot worden. Ze gebruiken kaarten en meldingen van de gebruikers, zonder die hun persoonlijke data op te slaan. Doel: beschermen van immigranten tegen onverwachte controles, net als buurtwaarschuwingen voor verkeer of criminaliteit. ICEBlock had al meer dan een miljoen gebruikers en werkte puur met push-berichten voor anonimiteit. Waarom zijn ze verwijderd? Apple haalde ICEBlock weg na een eis van het ministerie van Justitie, geleid door staatssecretaris Pam Bondi. Zij noemden de app een gevaar voor ICE-agents, vooral na een schietpartij in Dallas op 24 september, waarbij de dader apps zoals deze had gebruikt om een aanval te plannen. Apple volgde met: "Op basis van info van de politie over veiligheidsrisico's, verwijderen we deze apps." Google deed hetzelfde met Red Dot en soortgelijke apps, zonder directe opdracht. Reden: ze delen locaties van een 'kwetsbare groep' (de agenten) en modereren gebruikerscontent niet goed genoeg. Beide bedrijven wijzen op hun eigen regels tegen haat of geweld. Reacties van makers en critici De makers zijn boos. Joshua Aaron van ICEBlock noemt het "toegeven aan een autoritair regime" en vergelijkt het met Apple's eigen kaarten-apps. Hij benadrukt: de app beschermt juist tegen 'terreur' van de overheid. Bondi en ICE-directeur Marcos Charles wijzen op een '1000% stijging in aanvallen op agenten' door haatspraak. Ontwikkelaars worstelen nu: hoe maak je zulke tools zonder overtreding? Objectieve analyse: is het argument over gevaar geldig? Google's (en Apple's) punt – dat de apps agenten in gevaar brengen – heeft een kern van waarheid, maar is niet helemaal overtuigend. Ja, de Dallas-aanval toont een reëel risico: de dader gebruikte meldingen om te mikken. En zonder strenge moderatie kunnen apps misbruikt worden voor intimidatie. Maar nee, het is niet uniek: buurt-apps voor politie of misdaad melden doen hetzelfde zonder verbod, en ICEBlock slaat geen data op, dus geen directe aanvalstool. Het voelt als politieke druk onder Trump 2.0, wat het Eerste Amendement (vrije meningsuiting) raakt. Praktisch: de apps zijn nu onbereikbaar, maar makers overwegen web-versies of rechtszaken. Voor gebruikers: alternatieven zoals groepschats bestaan, maar zijn minder veilig. Kortom: Dit toont de spanning tussen veiligheid en burgerrechten. https://daringfireball.net/2025/10/iceblock_removed_from_app_store https://www.engadget.com/apps/google-is-also-removing-apps-used-to-report-sightings-of-ice-agents-192940612.html Google lanceert Jules Tools: AI die codeert vanuit je terminal ![]() Wat doet Jules Tools? Deze tool is een simpele commandolijn interface voor Jules, een AI die je project begrijpt en klussen oppakt zoals: - Tests schrijven of bugs repareren. - Nieuwe features toevoegen. - Afhankelijkheden updaten of audio-overzichten maken. Jules draait op afstand in virtuele machines (VM's), zonder je lokale code aan te raken. Resultaat? Een pull request dat je zelf goedkeurt - een voorstel om wijzigingen in de code van een project toe te voegen, vaak ingediend via platforms zoals GitHub. Met zo'n pull request kunnen je teamleden de aanpassingen controleren en goedkeuren voordat ze in de hoofdcode worden opgenomen. Zo blijft alles onder controle. Hoe gebruik je het? Installeren is een fluitje: typ npm install -g @google/jules in je terminal. Dan kun je taken starten, vooruitgang checken en aanpassingen maken – allemaal via commando's. Er is ook een interactieve modus (TUI) voor wie liever klikt dan typt. Het past naadloos in je workflow: test, bouw en debug zonder de terminal te verlaten. Voor wie en hoe verkrijgbaar? Wellicht niet voor doorsnee gebruikers, wel voor developers die terminal-fans zijn: testers, builders en shippers. Gratis te installeren via npm - die term verwijst naar de Node Package Manager, een tool die developers gebruiken om softwarepakketten (libraries en tools) te installeren, beheren en delen voor JavaScript-projecten. Jules zelf bestaat sinds december, en deze CLI maakt het completer. Meer info op jules.google of Google's developer blog. Voordelen en aandachtspunten Pluspunten: bespaart tijd op saaie klussen, verhoogt zichtbaarheid (zie wat de AI doet) en is aanpasbaar voor je eigen scripts. Beter dan alleen browsergebruik. Minpunt: nog geen directe vergelijking met tools als GitHub Copilot, maar het excelleert in achtergrondtaken. https://betanews.com/2025/10/05/google-unveils-jules-tools-its-ai-command-line-coding-tool/ https://www.foxbusiness.com/politics/apple-takes-down-ice-tracking-app-after-pressure-from-ag-bondi ChatGPT wordt nog slimmer met apps binnen je chat ![]() Hoe werken deze apps? Je typt gewoon de naam van de app in je vraag, zoals "Spotify, maak een lijst met relaxte nummers voor de auto". ChatGPT haalt de app op en doet het werk. Het koppelt aan je account voor persoonlijke tips, en je ziet interactieve schermen, zoals een kaart of video. Geen gedoe met overschakelen – alles blijft in de chat. Voor nu is het voor betalende gebruikers, maar straks breder beschikbaar. Bouwen voor iedereen OpenAI geeft ontwikkelaars een simpel gereedschap (SDK of software developer kit) om apps te maken. Je uploadt info of koppelt diensten, en de app past zich aan je chat aan. Ze komen in een overzichtelijke lijst, zodat je makkelijk vindt wat je zoekt. Denk aan apps voor het bestellen van eten, of routes plannen – straks kun je er als ontwikkelaar geld mee verdienen. Het is makkelijk: geen ingewikkeld programmeren, gewoon praktisch bouwen. Praktisch voorbeeld: Spotify en Zillow in actie Neem Spotify: zeg "Spotify, wat voor alternatieve rock past bij mijn smaak?" en je krijgt een kant-en-klare afspeellijst, gebaseerd op je luistergedrag. Premium? Dan maakt het iets unieks. Of Zillow: "Zoek een huis met grote tuin onder de 500 euro per maand in Amsterdam." Boem: een interactieve kaart met foto's, prijzen en details. Je klikt door en plant een bezichtiging – superhandig voor huizenjagers. Dit toont wat mogelijk is: van muziek tot wonen, alles sneller en leuker. Ook Canva, Coursera, Figma, Expedia, zouden al met apps beschikbaar zijn - maar enkel wanneer je ingelogd bent, en niet in de EU geregistreerd bent. https://techcrunch.com/2025/10/06/openai-launches-apps-inside-of-chatgpt/?utm_campaign=social&utm_source=X&utm_medium=organic https://tech.slashdot.org/story/25/10/06/2133248/openai-will-let-developers-build-apps-that-work-inside-chatgpt?utm_source=rss1.0mainlinkanon&utm_medium=feed https://www.theverge.com/news/793081/chagpt-apps-sdk-spotify-zillow-openai Ga jij binnenkort ook een rol spelen in de AI-filmpjes van Sora? ![]() Cameo's voor fictieve helden: leuk, maar met toestemming OpenAI gooit de deuren open voor beroemde figuren uit films en series in Sora-video's. Denk aan korte optredens, of 'cameo's', van karakters zoals SpongeBob die meth kookt (ja, echt, dat gebeurde al zonder toestemming). Nu komt er een officiële manier: rechthebbenden kunnen hun personages 'opt-in' laten meedoen, waardoor je wel degelijk een fictieve held in je creatie gebruiken mag. CEO Sam Altman belooft meer controle voor makers en zij zouden ook een deel van de inkomsten krijgen. Het begint binnenkort, na wat testen voor eerlijke verdeling. Zo voorkom je juridische gedoe en wordt het een soort interactief fan-verhaal. Jouw gezicht of stem? Jij beslist Maar wat zou je ervan denken als jij een rol kan spelen in die Sora filmpjes. Sora kan al video's maken met jouw gelijkenis, maar alleen als je akkoord gaat – een slimme opt-in-regel. Straks, met de nieuwe cameo-functie, speel je misschien mee in filmpjes met Disney-helden of Pokémon. Handig voor creators: maak promo's of grappige clips zonder auteursrecht-ruzie. Maar let op: zonder toestemming riskeer je claims. OpenAI test dit nu, dus ideaal voor hobbyisten of bedrijven die veilige content willen. Chips op volle toeren: sneller filmpjes voor iedereen Om al die video-magie mogelijk te maken, slaat OpenAI de handen ineen met AMD. Vijf jaar lang levert het bedrijf krachtige chips (zes gigawatt aan rekenkracht!) voor OpenAI's computers. Vanaf 2026 rollen de eerste uit, wat Sora sneller en beter maakt – geen wachttijden meer voor je zelfgemaakte filmpje. AMD's baas Lisa Su noemt het een 'gamechanger' voor AI, en het helpt OpenAI om niet afhankelijk te zijn van één leverancier. Resultaat? Meer mensen kunnen meedoen, van simpele clips tot epische verhalen. Kortom, Sora groeit uit tot jouw persoonlijke filmstudio, waar jij (of je favoriete held) de ster kan zijn. Met slimme regels en bakken rekenkracht wordt het veiliger en makkelijker. Probeer het uit en wie weet gaat jouw volgende Sora video viraal! https://www.theverge.com/news/792661/sora-fictional-copyright-characters https://www.theverge.com/news/792650/amd-openai-five-year-ai-chip-agreement Tesla schroeft robotplannen terug door lastige handjes ![]() De wilde dromen van Elon Elon wil Optimus overal inzetten: saai werk overnemen, gevaarlijke klussen doen, of gewoon helpen in huis. Eerst mikte hij op duizenden robots dit jaar voor eigen gebruik in de fabriek. Volgend jaar 5.000 stuks, en in 2026 wel 100.000 om te verkopen voor zo'n 25.000 euro per stuk. Uiteindelijk een miljard robots wereldwijd – dat zou Tesla's grootste geldmachine worden, zelfs belangrijker dan auto's. Klinkt als sciencefiction, maar Elon deelt al dansvideo's om iedereen enthousiast te maken. De praktische struikelblokken Helaas, de robot is nog niet zo handig als gehoopt. Het grootste probleem? Die handen. Ze kunnen niet goed grijpen of fijne dingetjes vastpakken, zoals batterijen of gereedschap. Zonder dat lukt geen betrouwbaar werk. Ook de veiligheid is een zorg: hoe voorkom je dat de robot per ongeluk iemand omstoot? De AI en sensoren zijn nog niet scherp genoeg. En dan de kosten: bouwen is duur, en met dalende autoverkopen heeft Tesla geen geld voor gokken. Dit alles zorgde voor vertragingen, zoals het lopen dat mislukte of simpele taken die de robot niet kan uitvoeren Wat nu concreet? Tesla heeft de plannen voor duizenden robots dit jaar geschrapt – te veel gedoe met handen en andere issues. Nu focussen ze op een paar prototypes voor intern testen in 2025. Op de aandeelhoudersvergadering komt een dansshow met bots, om investeerders zoet te houden. Het toont wat mogelijk is, maar ook waarom opschalen traag gaat: van grootse beloften naar kleine stappen. Handig voor de toekomst, maar nu nog veel trial and error.Kortom, Optimus wordt cool, maar Tesla moet geduld hebben. Die 'handige' handen zijn de bottleneck – letterlijk. Hou het in de gaten, want robots veranderen alles, stapje voor stapje. (1247 tekens) https://www.theinformation.com/articles/elon-musk-preps-teslas-optimus-prime-time-big-hurdles-remain https://sherwood.news/tech/tesla-abandoned-plans-to-make-thousands-of-optimus-robots-this-year/ Hindernissen melden in Waze? Nu veel gemakkelijker met je stem! ![]() Hoe werkt deze spraakmelding nu precies? Je tikt één keer op de meldknop en praat gewoon zoals je tegen een vriend: "Hé, er staat een auto geparkeerd op de weg!" De app luistert, snapt wat je zegt en zet het automatisch op de kaart. Het gebruikt slimme trucjes (zoals kunstmatige hulp) om uit te vogelen of het om een file, kuil in de weg of iets anders gaat. Soms vraagt het even terug: "Kun je het wat duidelijker maken?" Zo geef je snel en accuraat hulp voor andere chauffeurs Wanneer kan je het gebruiken? Deze functie was al een jaar geleden aangekondigd en getest met een kleine groep. Nu rolt het uit naar iedereen – geen testclubje meer nodig! Het is nog niet helemaal duidelijk in welke talen of landen het meteen werkt, maar het komt eraan. Hou je app in de gaten voor de update. Waarom is dit zo fijn? Geen handen meer aan je scherm, dus je blijft gefocust op de weg – veel veiliger! Het gaat supersnel, zonder ingewikkelde commando's. Zo waarschuw je anderen op tijd voor ellende, en rijd je zelf relaxter. Waze zegt het zelf: "Veiliger en makkelijker melden, zonder extra gedoe." Probeer het uit en deel de weg veiliger! https://betanews.com/2025/10/08/waze-is-rolling-out-voice-controlled-conversational-reporting-of-hazards/ Amazon breidt uit in België: 1 miljard voor snellere pakjes – maar wacht de lokale winkelier af? ![]() Wat doet Amazon precies met dat geld? De centen gaan vooral naar een sterker logistiek netwerk: denk aan uitbreiding van pakjeshubs en bezorgsystemen. Zo komt 'same-day delivery' eraan – bestel 's ochtends, en je pakje ligt 's avonds aan de deur. Ze bouwen verder op wat er al is, zoals het centrum in Antwerpen en het robot-onderzoek in Hamme. En ja, ze blijven samenwerken met bpost voor die laatste mijl. Extra bonus: meer jobs, want Amazon heeft nu al 400 man in dienst en creëert honderden nieuwe plekken in logistiek en tech. Goed nieuws voor klanten en ondernemers? Voor jou als shopper: een breder assortiment, goedkoper en vlugger. Amazon helpt anderzijds al duizend Belgische kmo's om internationaal te verkopen – 90% exporteert nu, goed voor 350 miljoen euro omzet in 2023. Eva Faict, baas van Amazon België, straalt: "We steunen lokale ondernemers met onze tech, terwijl klanten genieten van gemak." Ministers als Matthias Diependaele (Vlaanderen) en Eléonore Simonet (federaal) reageren enthousiast: "Dit boost innovatie en jobs, en helpt kmo's over de grens." Maar zit de Belgische winkelier hierop te wachten? Niet helemaal. Terwijl Amazon de markt opschudt met razendsnelle bezorging, voelen kleine webshops en fysieke winkels de hete adem in de nek. "Moordende concurrentie", zucht Rudy Aernoudt in een column. Giganten als Amazon kunnen prijzen dumpen die lokale boys niet kunnen bijbenen – 62% van de retailers ziet Amazon als grootste dreiging. Snelle levering klinkt fijn, maar het maakt het leven harder voor wie niet mee kan.Toch is er ook voor de gewone winkelier een positieve kant: Amazon's tools kunnen ook helpen bij export. Maar toch: regulering zal nodig zijn, anders vallen er slachtoffers. Winst of zwart zaad? Amazon's miljard maakt België aantrekkelijker voor tech, met jobs en groei. Klanten winnen, maar lokale winkeliers? Die balanceren op een dun koord. Slimme kmo's grijpen de kans om mee te surfen, anderen zoeken steun bij de overheid. https://www.aboutamazon.eu/news/job-creation-and-investment/amazon-announces-plans-to-invest-over-1-billion-to-enhance-belgian-customer-experience Werk voortaan met verschillende profielen in je Firefox-browser ![]() Hoe maak en wissel je profielen? Het is kinderlijk eenvoudig. Vanaf 14 oktober (op je computer, nog niet op mobiel) tik je in de browser op de profielknop – een nieuw icoontje bovenaan. Maak een nieuw profiel aan en kies een kleur, thema of zelfs je eigen foto als avatar, zodat je het meteen herkent. Wisselen? Eén klik, en je bent in een ander profiel. Geen data die door elkaar lopen. Tip: check de hulppagina van Firefox voor stap-voor-stap-foto's. Waarom is dit zo handig? Stel je voor: je werkmail en privé-chats blijven apart, zonder verrassingen tijdens een meeting. Het spaart denkwerk, want je hoeft niet constant te switchen of te vergeten wat waar hoort. Plus: alles blijft privé, want Firefox deelt niks over je profielen. Ze hebben het zelfs getest met mensen met een beperking, voor makkelijker gebruik. Zo surf je gefocust, of het nu werk, school of hobby's zijn. Klaar om te proberen? Download Firefox gratis en wacht op de update – het rolt uit vanaf 14 oktober. Maak profielen voor je rollen: werk, familie, creatief... Jij kiest! Zo wordt surfer kalmer en veiliger. Probeer het en voel het verschil. https://blog.mozilla.org/en/firefox/profile-management/ Chinese accounts probeerden via ChatGPT surveillance tools te maken ![]() Wat deden die accounts precies? Een account maakte promotiemateriaal en plannen voor een 'luistertool' die specifiek content opspoort die de bediener niet zint. Een ander werkte aan een waarschuwingssysteem om bewegingen van Oeigoeren te volgen – die moslimminderheid in China waar al jaren mensenrechtenkwesties spelen. Het ging niet alleen om China: OpenAI spotte ook Russen en Koreanen die malware verbeterden met ChatGPT, en bendes in Cambodja, Myanmar en Nigeria die oplichtingstrucs bedachten. Gelukkig: de tool helpt drie keer vaker om scams te ontmaskeren dan om ze te maken. Dit is niet de eerste keer Eerder dit jaar blokkeerde OpenAI al Chinese accounts die code aanpasten voor social media-spionage. Sinds februari 2024 brengen ze rapporten uit over hoe landen als Iran, Rusland en China AI misbruiken voor nepberichten, verdeeldheid zaaien of phishing. Deze zomer nog: accounts die posts maakten om ruzie te kweken op social media, in eigen land en daarbuiten. Waarom moeten we dit weten? Het toont hoe AI als ChatGPT een tweesnijdend zwaard is: superhandig, maar ook te gebruiken voor foute surveillance of criminaliteit. OpenAI waarschuwt hiermee, zodat we alert blijven op misbruik door overheden of boeven. Goed nieuws: ze grijpen snel in en delen de info om anderen te helpen. Zo blijft AI veiliger voor ons allemaal – geen Big Brother-tools gewenst! https://www.engadget.com/ai/openai-has-disrupted-more-chinese-accounts-using-chatgpt-to-create-social-media-surveillance-tools-142538093.html?src=rss Internet Archive: rechter verbiedt dat Belgen er digitale boeken mogen lenen ![]() De start van de heisa In juli dit jaar eiste een groep Belgische uitgevers en auteurs via de rechtbank in Brussel dat schaduwbibliotheken zoals Libgen en Z-Library geblokkeerd worden. Tot hun verrassing stond ook de Open Library van de Internet Archive op de lijst. Die site koopt echte boeken, scant ze in en leent ze digitaal uit – maar slechts één kopie tegelijk, net als in een fysieke bibliotheek. De rechter zag het als inbreuk op auteursrechten en gaf een voorlopig blokkeerbevel. Anders dan bij 'echte' piratensites, waar de bazen moeilijk te vinden zijn, kon de Internet Archive gewoon gebeld worden. Dus: even pauze op het blokkeren, en hop, aan tafel voor onderhandelingen. Praatjes die nergens heen leiden Internet Archive probeerde een deal te sluiten met de uitgevers. Ze vinden hun model eerlijk: het schaadt niemand, want het is als lenen uit een bieb. Maar de uitgevers zagen het als concurrentie voor hun eigen verdienmodel. Na weken soebatten mislukte het. De Belgische overheid – via een speciale anti-piraterij-afdeling – kwam tussenbeide in en oordeelde: geen akkoord, dan blokkeer je zelf. Anders riskeer je een boete van een half miljoen euro. Wat moet er nu gebeuren? De uitspraak van vorige week is duidelijk: Internet Archive moet binnen 20 dagen boeken blokkeren voor gebruikers in België. Uitgevers geven een lijst met titels, en die mogen niet meer geleend of bekeken worden hier. Het is geen totale ban – je kunt nog wel info en recensies zien over die boeken. De maatregel geldt tot medio volgend jaar. Internet Archive baalt, maar moet nu kiezen: meedoen of procederen. Dit volgt op eerdere rechtszaken in de VS en het VK, waar ze ook al verloren. Waarom maakt dit mensen boos? Het voelt als een klap voor vrije kennisdeling. Internet Archive helpt wereldwijd miljoenen mensen met oude of zeldzame boeken, vooral voor onderzoekers en arme landen. Maar uitgevers willen betaald worden, en dit zet een streep door 'digitaal lenen'. In Europa roept het vragen op: waarom geen echte rechtszaak over eerlijk gebruik, in plaats van dit snelle blokkeertrucje? Wat zeggen lezers op Slashdot? Op het techforum Slashdot regent het reacties – van woede tot schouderophalen. Een anonieme gebruiker noemt het pure censuur: "Dit beperkt kennis voor Belgen en opent de deur voor meer blokkades in Europa." Een ander steunt de uitgevers: "Het model van de Archive breekt auteursrechten – tijd dat ze betalen." Eldavojohn lacht erom: "Geoblocking? Met een VPN lach je erom, dit is dweilen met de kraan open." Mr_sifter waarschuwt: "Dit kan Europa opdelen in digitale bubbels, slecht voor iedereen." En een verdediger van de Archive: "Het is net een bieb, uitgevers zijn gewoon inhalig met hun oude verdienmodellen." Al met al: verdeeld, maar veel frustratie over geld boven toegang. Kortom, een typisch clash tussen oud en nieuw: boeken bewaren versus geld verdienen. Hopelijk komt er een slimme middenweg, want kennis mag niet achter een paywall verdwijnen. https://news.slashdot.org/story/25/10/08/2253241/internet-archive-ordered-to-block-books-in-belgium?utm_source=rss1.0mainlinkanon&utm_medium=feed https://torrentfreak.com/internet-archive-ordered-to-block-books-in-belgium-after-talks-with-publishers-fail/ Netflix partygames op tv: gezellig samenspelen (als je de juiste tv of box hebt) ![]() Welke spelletjes komen eraan? De eerste lading is superleuk en herkenbaar: - Lego Party: bouw en race met Lego-figuurtjes, net als het dure bordspel (nu gratis!). - Boggle Party: vind woorden in een wirwar van letters, wie het snelst is wint. - Pictionary: Game Night: raad wat je vriend tekent – gegarandeerd gelach. - Tetris Time Warp: reis door Tetris-geschiedenis, van oldschool blokjes tot moderne versies. - Party Crashers: Fool Your Friends: ontmasker de 'saboteur' onder je vrienden, à la onderduikspelletjes. Hoe speel je het? Supereenvoudig: open de Netflix-app op tv, tik op het nieuwe spelletjes-tabblad. Scan een QR-code met je telefoon, en hopla – iedereen kan meedoen. Tot vier spelers tegelijk, ideaal voor couch-surfing. Werkt op slimme tv's zoals Roku-modellen, en meer zullen volgen. Wanneer en waar beschikbaar? Komt deze feestdagen (rond november/december 2025) – geen exacte datum, maar 'coming soon'. Niet meteen overal: begint in een paar landen, en breidt uit. België? Nog niet bevestigd, maar als Netflix-land (met alle shows) waarschijnlijk wel snel erbij. Hou je app in de gaten voor updates! Welk abonnement heb je nodig? Gratis bij elk Netflix-abonnement – of je nu basic, standard of premium hebt. Geen extra's kopen, gewoon inloggen en spelen. Netflix focust op makkelijke multiplayer voor kids en feestjes, na wat opruiming in hun spelbibliotheek. Kortom, Netflix maakt tv-avonden nóg leuker zonder poespas. Nodig vrienden uit, pak chips, en scoor een highscore. https://www.theverge.com/streaming/797589/netflix-tv-party-games-boggle-tetris-lego-party https://www.engadget.com/entertainment/streaming/netflix-is-bringing-party-games-to-tvs-123034128.html?src=rss
![]() Wat is het probleem precies? In 2023 testte Microsoft AI-modellen (zoals hun eigen EvoDiff) door ze te laten knutselen aan giftige eiwitten. Doel: maak ze dodelijk, maar verander ze net genoeg om ze te laten ontsnappen aan screeningssoftware. Die software, gebruikt door DNA-leveranciers, checkt bestellingen op bekende gevaren zoals ricin (super gif) of prionen (denk aan gekkekoeienziekte). De AI slaagde erin: nieuwe versies glippen erdoor, zonder dat er écht iets werd gemaakt – puur digitaal testen. Waarom is dit eng? Dit zijn 'zero-day' dreigingen: onbekende zwaktes die AI blootlegt, net als in cybersecurity. Het kan leiden tot een kat-en-muisspel: hackers (of terroristen) gebruiken AI om biowapens te ontwerpen, terwijl verdedigers hun systemen blijven patchen. Niet alles is opgelost; sommige AI-trucs werken nog steeds. Experts zoals Adam Clore van DNA-bedrijf Integrated DNA Technologies roepen op tot meer tests, en Michael Cohen van UC Berkeley zegt: maak de verdediging zelf slimmer met AI. Wat nu? Praktische stappen Microsoft tipte de Amerikaanse overheid en softwaremakers al, wat leidde tot snelle fixes. Maar met AI die razendsnel evolueert, is meer nodig: strengere checks op DNA-bestellingen, betere verificatie en ethische regels voor onderzoek. President Trump gaf in 2025 een bevel voor veiligere biowetenschap, maar concrete tips ontbreken nog. Tip voor onderzoekers: deel niet alles openbaar, zoals Microsoft deed met code-onderdelen, om misbruik te voorkomen. Waarom het boeiend is Deze ontdekking toont hoe AI de biologie een boost geeft – denk aan nieuwe medicijnen – maar ook kwetsbaar maakt. Het is een oproep: investeer in slimme beveiliging, of we lopen risico op onzichtbare bio-aanvallen. Het is dus aangewezen voor beleidsmakers en wetenschappers om nu al te anticiperen! https://www.technologyreview.com/2025/10/02/1124767/microsoft-says-ai-can-create-zero-day-threats-in-biology/ https://arstechnica.com/science/2025/10/do-ai-designed-proteins-create-a-biosecurity-vulnerability/ Qualcomm neemt Arduino over: hopelijk blijft het voor de doe-het-zelvers nog altijd beschikbaar ![]() Wat is er aan de hand met de overname? Qualcomm, een groot bedrijf dat chips maakt voor slimme apparaten, haalt Arduino in huis. Het bedrag blijft geheim, maar de deal is rond. Arduino blijft zichzelf, zo belooft Quallcom, met dezelfde naam en open aanpak. Ze gaan door met het maken van kleine rekenbordjes, maar nu met chips van verschillende leveranciers. Het doel? Snel slimmere dingetjes bouwen, zoals apparaten die reageren op geluid of beelden. Voor de 33 miljoen knutselaars wereldwijd: meer power, zonder dat het ingewikkeld wordt. Wat betekent dit voor jou als doe-het-zelver? Geen paniek – voorlopig verandert er niks aan de prijs of hoe je het koopt. Je oude Uno-bordjes werken gewoon door, en nieuwe komen eraan. Het mooie: je krijgt toegang tot coole trucjes van Qualcomm, zoals lichte slimme rekenkracht voor je projecten. Denk aan een camera die zelf dingen herkent, zonder dat je een computer nodig hebt. Het past perfect bij Arduino's idee: iedereen kan meedoen, van schoolkind tot uitvinder. Hopelijk blijft het zo betaalbaar en makkelijk, zodat je niet hoeft te switchen naar duurdere alternatieven. De nieuwe ster: de Uno Q Om het feest in te luiden, lanceert Arduino de Uno Q – een opgevoerd bordje voor 44 euro, nu al te bestellen. Het is een tweezitter: werkt als simpel rekenbordje én als mini-computer met Linux. Je programmeert erop met bekende tools, plus nieuwe voor slimme scripts en modellen. Ideaal voor wie wil experimenteren met reageren op de wereld rondom, zoals een lamp die aangaat bij beweging. Dit toont wat mogelijk is: van basis-knutselen tot high-tech, zonder dat het overweldigend wordt. Kortom, deze overname kan Arduino juist sterker maken voor ons doe-het-zelvers. Met meer tools en ideeën, maar hopelijk zonder gedoe. Blijf bouwen – wie weet wat je morgen uitvindt! https://www.theverge.com/news/794452/qualcomm-arduino-acquisition-uno-q Synthetische diamanten: de oplossing voor het koelen van datacenters? ![]() Hoe maken ze die diamanten en hoe plak je ze op chips? Bedrijven als Diamond Foundry maken platte diamantschijven met plasma-gas vol koolstof. Ze kweken kristallen laag voor laag, glad als een spiegel, en plakken ze vast op siliconen chips. Element Six, van diamantgigant De Beers, mixt diamant met koper voor nog betere warmte-afvoer. Onderzoekers op Stanford en met hulp van het leger (DARPA) experimenteren met lagere temperaturen zodat de chips niet smelten. Uitvergrote foto's tonen hoe de kristallen perfect aansluiten – een doorbraak voor platte, brede chipjes. Wat levert het op en wat zijn de hindernissen? Voordelen? Geen hete plekken meer op chips, minder stroomverspilling en goedkopere datacenters. AI kan harder werken zonder oververhitting, en straks zelfs in je laptop of telefoon. Maar er zijn uitdagingen: het is duur en lastig om perfecte kristallen te maken zonder hitte-schade. Zogenaamde polykristal-varianten zijn makkelijker, maar minder efficiënt. Bedrijven testen het al in satellieten, maar voor massaproductie duurt het nog een paar jaar. Natuurlijke diamanten: een tegenbeweging in de woestijn En wat met de échte diamanten, zo zeldzaam en zo duur? De Beers, vierde onlangs zijn 'Desert Diamonds'-campagne. In woestijnlandschappen schitterden echte stenen in warme tinten als symbool van liefde en uniekheid – voor familie, vrienden of jezelf. Geen synthetische stenen, maar zeldzame schatten uit de natuur. Spots draaien tijdens football en op billboards in New York, met de boodschap: diamanten zijn eeuwig en authentiek. Slim: het benadrukt het verschil met synthetische broertjes, juist nu labs ze voor tech gebruiken. Slim of shiny: wat kies je? Synthetische diamanten koelen de digitale wereld af en maken AI groener. Natuurlijke diamanten houden de romantiek levend. Samen tonen ze hoe deze stenen van juwelen naar helden in tech evolueren. Handig voor datacenters, charmant voor een ring. https://www.nytimes.com/2025/10/08/science/diamonds-computer-chips-ai.html https://www.mediapost.com/publications/article/409674/desert-heat-de-beers-celebrates-natural-diamond.html
Podcast: De 7 levens van Betty ![]() https://nl.radio.net/podcast/de-zeven-levens-van-betty https://www.vprogids.nl/podcasts/lees/artikelen/2025/Podcast-De-zeven-levens-van-Betty-houdt-het-truecrime-genre-tegen-het-licht.html https://www.youtube.com/shorts/OT4QpUP_kWk SoundCloud wordt nog socialer: ontdek wat je vrienden leuk vinden! ![]() Wat zijn de nieuwe functies? SoundCloud voegt een paar handige lijstjes en tips toe aan je startscherm (op web, iPhone en Android). Hier de belangrijkste: - Tracks van je crew: een dagelijkse lijst met nummers die je vrienden en gevolgde artiesten recent leuk vonden. Zo zie je meteen wat hot is in je kringetje. - Playlists van likes: een scrollbaar rijtje afspeellijsten gebaseerd op wat je maten leuk vinden. Perfect voor snelle inspiratie. - Trendende hits: een muur van populaire tracks die nu viraal gaan, met filters om te sorteren op jouw smaak. Geen playlist-overload meer! En op je telefoon krijg je extra's: een dagelijks 'hot' nummer op maat voor jou, en tips voor nieuwe mensen om te volgen (op basis van gedeelde smaken of echte kennissen). Hoe werkt het in de praktijk? Open je de app, en bam: op je thuispagina verschijnen deze lijstjes vanzelf. De 'crew-tracks' updaten elke dag, zodat het vers blijft. Personalisatie komt van je luistergedrag – de app raadt aan wat bij jou past. Voor volgen: het toont een carrousel met suggesties, zoals fans met dezelfde vibe of artiesten die je mist. Simpel: tik aan, luister, en deel als je wilt. Geen ingewikkelde knoppen, gewoon intuïtief. Waarom is dit fijn voor jou? Stel je voor: je verveelt je, opent SoundCloud, en ziet direct wat je beste maat net leuk vond. Je ontdekt meer, zonder moeite, je hebt een sterker contact met je muziekvrienden, en je verspilt minder tijd aan scrollen en zoeken. Het maakt de app community-gericht, ideaal voor wie houdt van indie en underground stuff. Vooral op je smartphone profiteer je van de extra tips, wat het delen in het echte leven makkelijker maakt. Wanneer kan je ermee spelen? Alles is nu al live! Update je app op iOS of Android, of ga naar de website. Geen wachttijd – duik erin en test het uit met je volgers. https://techcrunch.com/2025/10/09/soundcloud-gets-more-social-by-adding-a-way-to-see-the-songs-your-friends-like/ https://soundcloud.com/playbook-articles/soundcloud-just-got-more-social-new-features-revamped-homepage-for-shared-discovery
Bezoek
ook de andere projecten van de
Netties-medewerkers:
Wikipedia is een project met als doel een complete encyclopedie op het web te creëren. Iedereen kan Wikipedia gebruiken om informatie te zoeken of toe te voegen. U kunt eenvoudig zelf artikels schrijven, corrigeren of aanvullen. Aanmelden is hiervoor niet nodig, u kunt door op een van de onderstaande pagina's op "Pagina bewerken" te klikken meteen aan de slag. Deze week zijn onder meer nieuwe artikels verschenen over: Gentse academicus en literatuurhistoricus - https://nl.wikipedia.org/wiki/Antonin_Van_Elslander Pluripotente stamcellen in de huid - https://nl.wikipedia.org/wiki/Huidstamcel Filipijns arts en politicus - https://nl.wikipedia.org/wiki/Honey_Lacuna Geslacht van bomen uit de vlinderbloemenfamilie - https://nl.wikipedia.org/wiki/Jupunba In de kwantummechanica uitdrukking voor de golffuncties van multi-fermionsystemen - https://nl.wikipedia.org/wiki/Slaterdeterminant Schimmel die behoort tot de familie Geastraceae - https://nl.wikipedia.org/wiki/Roze_aardster Nederlands sociologe - https://nl.wikipedia.org/wiki/Maria_Goudsblom-Oestreicher Vroege Amerikaanse filmstudio, opgericht in 1909 - https://nl.wikipedia.org/wiki/Rex_Motion_Picture_Company Belgische pionier in de productie en plaatsing van veranda’s, bijgebouwen, poolhouses, pergola’s en woonuitbreidingen - https://nl.wikipedia.org/wiki/Miniflat Daarnaast zijn onder andere de volgende bijdragen actueel: Wellicht komt vrede in Gaza - https://nl.wikipedia.org/wiki/Gazastrook Kabinet Trump II - https://nl.wikipedia.org/wiki/Kabinet-Trump_II Verdere bijzonderheden op de Nederlandstalige Wikipedia: Het portaal van de week gaat over Noorwegen - https://nl.wikipedia.org/wiki/Portaal:Noorwegen Uitgelicht artikel over Joe Cocker - https://nl.wikipedia.org/wiki/Joe_Cocker Enkele etalage-artikels: Eindhoven - https://nl.wikipedia.org/wiki/Eindhoven Boerenzwaluw - https://nl.wikipedia.org/wiki/Boerenzwaluw Salpeterzuur - https://nl.wikipedia.org/wiki/Salpeterzuur De vorige bijdragen van Wikipedia aan NeTTieS zijn hier te vinden: http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wekelijkse_bijdrage_in_NeTTieS
![]() http://www.datanews.be AI-software MeteoSaver van VUB in TIME’s top-400 beste uitvindingen Het VUB AI-programma MeteoSaver is opgenomen in de TIME Best Inventions Special Mentions of 2025, een lijst met meest invloedrijke uitvindingen van het jaar. https://datanews.knack.be/nieuws/innovatie/wetenschap/ai-software-meteosaver-van-vub-in-times-top-400-beste-uitvindingen/
AFSLUITER
VAN DE WEEK als wel begrepen worden. [George Orwell] |