Verschijnt iedere zaterdag
Deadline van volgende editie: 
18/9/2025 om 16.00h
Reacties mailen naar netties@netties.be


INHOUD
DEEL 1: 
Kanaal 17: actuele nieuwsberichten
Hoe bedenken ze het
Het oor wil ook wat
 
DEEL 2: 
De Nieuwe Oogst
Bij de collega's
De zaak Tee en Tee
Van alles halen, 
(bijna) niks betalen
Het laatste woord

NeTTieS
Jaargang 27
Nummer 1433 van 13/9/2025


 

Gegroet lezer,

Hartelijk welkom bij onze wekelijkse nieuwsbrief, die alle berichten bevat die wij in de voorbije week voor u bijeen gesprokkeld hebben.
Wat waren voor ons de markantste verhalen?

.Een lang artikel over information overload - een vraag die wij ons zelf ook stellen.
.Het verdwijnen van verhalende podcasts
.De bedreiging die Google Overview is voor uitgevers

Dit en veel meer in deze editie. Wij wensen je alvast veel leesplezier, en hopen je, bij leven en welzijn, volgende week weer aan te mogen verwelkomen als lezer.

Wil je elke dag meteen op de hoogte zijn van het laatste nieuws, de nieuwste software? Bezoek dan onze website (https://www.netties.be) of abonneer je op onze dagelijkse nieuwsbrief (https://www.netties.be/index.php?actie=abo). Je kan ook onze berichten in je favoriete RSS-feedreader lezen via onze RSS-feed (https://www.netties.be/rss_netties.xml)

Hilde



Netties lezen als RSS-feed? Het kan, op het adres
http://www.netties.be/v10/netties_rss.php


Volg Netties op Twitter:
http://www.twitter.com/nettiesbe
http://www.twitter.com/hvangool


Indien u een bepaalde editie niet ontvangen hebt, ga naar onze website: 
http://www.netties.be en klik op archief.
Daar vindt u een link naar deel 1 en 2 van de laatste editie. Vorige nummers zijn er ook integraal te downloaden, tot en met nummer 1 - nostalgie troef!
 





 




Kanaal 17

Een nieuwsrubriek samengesteld uit berichten die 
ons bereiken via de reguliere en de gespecialiseerde pers, 
Internet, eigen correspondenten en de lezers van dit e-zine.



EU deelt Google een flinke uppercut uit met boete van 2,95 miljard euro
Terwijl de Amerikaanse DOJ Google met fluwelen handschoentjes aanpakt, haalt de EU de zweep boven: een boete van €2,95 miljard (zo’n $3,5 miljard) voor machtsmisbruik in de advertentietechnologie. De Europese Commissie beschuldigt Google van het bevoordelen van zijn eigen adtech-diensten, zoals AdX, ten koste van concurrenten, adverteerders en uitgevers. Het bedrijf krijgt 60 dagen om met een oplossing te komen, anders dreigt een gedwongen verkoop van onderdelen van zijn advertentiebusiness. Google zelf? Dat schreeuwt moord en brand en belooft in beroep te gaan.

De zachte aanpak van Amerika vs. de harde hand van Europa
In de VS kreeg Google onlangs een tik op de vingers voor zijn zoekmonopolie, maar de remedies waren mild: geen verkoop van Chrome of Android, zoals de DOJ hoopte. De EU daarentegen heeft bloed geroken. Al sinds 2014 zou Google zijn dominante positie misbruiken door AdX voor te trekken in zijn advertentie-ecosysteem, wat leidde tot hogere kosten en minder keuzes voor anderen. Dit is al de vierde megaboete voor Google in Europa, na eerdere straffen van €1,49 miljard (2019), €4,34 miljard (2018) en €2,42 miljard (2017). De EU lijkt vastbesloten om Big Tech aan te pakken, ongeacht dreigementen van Trump over handelsrepresailles.

Het verweer van Google: "Niets aan de hand!"
De reactie van Google? "Onzin, deze boete is onterecht!" Volgens Lee-Anne Mulholland, Google’s regelgevingsbaas, is er niets mis met hun diensten en zijn er genoeg alternatieven. Toch klinkt het als een zwak excuus als je bedenkt dat het  adtech-imperium van Google goed is voor 74% van zijn inkomsten . De EU suggereert dat alleen een opsplitsing het probleem kan oplossen, omdat eerdere boetes  er niet toe leidden dat Google zijn gedrag veranderde. Intussen kijkt de wereld toe: wordt dit een kantelpunt voor de digitale advertentiemarkt, of betaalt Google gewoon en gaat het business as usual verder?

Hebben die boetes wel zin? Of is het een symboolpolitiek?
De EU positioneert zichzelf als de waakhond van Big Tech, maar critici vragen zich af: zijn deze boetes effectief? Voor Google, dat miljarden verdient, is €2,95 miljard peanuts. Zonder structurele veranderingen blijft het dweilen met de kraan open. En dan is er nog Trump, die met tarieven dreigt als de EU Amerikaanse techbedrijven blijft aanpakken. Dit gevecht is nog lang niet gestreden, en terwijl Google in beroep gaat, blijft de vraag: wie houdt de touwtjes in handen in de digitale economie?
https://www.engadget.com/big-tech/eu-fines-google-35-billion-over-adtech-antitrust-violations-183701640.html
https://www.politico.eu/article/eu-slaps-google-with-2-95b-fine-for-adtech-abuse/  



Threads krijgt lange posts: gamechanger of half werk?
Meta’s Threads gooit het over een nieuwe boeg: je kan nu tekstbijlagen van maar liefst 10.000 tekens toevoegen aan posts. Weg met de 500-tekenslimiet die gebruikers dwong om screenshots van lange teksten te delen. Maar is dit genoeg om Threads écht te laten concurreren met platforms als X?

10.000 tekens: ruimte voor epische verhalen
Sinds 4 september 2025 kan je op Threads lange tekstbijlagen toevoegen, ideaal voor journalisten, schrijvers en creators die diepgaande content willen delen. Tik op het notitieblok-icoon, typ in een simpele editor met basisopmaak (vet, cursief, onderstrepen, doorstrepen) en voilà: je novelle staat online. Een link in je post? Die verschijnt netjes als preview onderaan de bijlage. Meta mikt op diepere discussies en betere promotie van je werk, zoals blogposts of artikelen. Handig, want je hoeft volgers niet meer van de app af te sturen.

Threads lost bugs op: eindelijk!
Naast lange posts pakt Threads ook technische mankementen aan. De app kampte met crashes, vooral bij het beantwoorden van posts of het laden van threads. Meta’s tech-team heeft “honderden bugs” gefixt, wat de app stabieler moet maken. Ook de laadtijden zijn verbeterd, en je kan nu posts van specifieke gebruikers muten zonder ze te blokkeren. Handig voor een rustiger feed, maar het blijft een lapmiddel als je kijkt naar de concurrentie.

Maar... is het genoeg?
Threads’ lange posts zijn een stap vooruit, maar er zijn haken en ogen. Geen embedded media, beperkte opmaak en geen federatie met ActivityPub, dus je lange epistels zijn niet zichtbaar in de bredere fediverse. X biedt premium gebruikers 25.000 tekens, en hoewel Threads’ feature gratis is, voelt het nog onaf. Meta belooft verbeteringen, zoals meer opmaakopties, maar voorlopig is het een leuke start, geen revolutie. Creators krijgen meer ruimte, maar zonder zoekmachine-indexering of rijke media blijft Threads achter op platforms die écht voor lange content zijn gebouwd

Praktische tip: zo haal je eruit wat erin zit
Wil je Threads’ nieuwe features gebruiken? Schrijf je lange post in een externe editor voor meer controle, plak het in Threads en voeg een link toe voor maximale zichtbaarheid. Experimenteer met opmaak om je tekst leesbaar te houden, maar verwacht geen WordPress. Check je feed-instellingen om bugs te omzeilen. Threads is op weg, maar voor serieuze long-form content is het nog even wachten op de beloofde upgrades.
https://www.androidheadlines.com/2025/09/threads-finally-gets-long-form-posts-up-to-10000-characters.html
https://www.theverge.com/news/770391/meta-threads-text-dumps-attachments-10000-characters
https://www.engadget.com/social-media/threads-posts-now-support-text-attachments-up-to-10000-characters-170000305.html
https://9to5mac.com/2025/09/04/threads-is-testing-long-form-posts-with-support-for-formatted-text/



Information overload: nog ruimte voor eigen gedachten?
Je staat op, bekijkt X voor het nieuws. Je beluistert dan je favoriete podcasts voor nog meer informatie. En tussendoor zit je op TikTok, Threads en meer. Kortom: eigenlijk krijg je voortdurend nieuwe informatie te verwerken. Kan je brein dat eigenlijk wel aan? En is er nog ruimte voor je eigen gedachten? Snak je soms naar stilte?

Information Overload of "infoxication"
Via sociale media (zoals X) en podcasts kom je onderwerpen tegen die je normaal niet zou ontdekken. Dat illustreert perfect hoe deze platforms je horizon verbreden, maar ook kunnen overweldigen. Wat zeggen studies over informatie-overload, de specifieke rol van platforms zoals X en podcasts, en de bredere impact op mentale gezondheid en zelfreflectie? 
Informatie-overload treedt op wanneer mensen meer informatie krijgen dan ze effectief kunnen verwerken, wat leidt tot cognitieve overbelasting, stress, en moeite met prioriteren of kritisch denken.

Studies over sociale media
1. Cognitieve impact en aandachtsspanne:
   - Een studie uit 2019 in "Computers in Human Behavior" toonde aan dat overmatige blootstelling aan sociale media (zoals Twitter/X) de aandachtsspanne verkort en de cognitieve controle vermindert. Door de constante stroom van korte, snelle updates (tweets, threads) traint het brein zich op snelle, oppervlakkige verwerking in plaats van diepe focus.
   - Onderzoek van de University of California (2021) linkt sociale media aan "context switching": het snelle wisselen tussen onderwerpen (bijv. van politiek naar memes naar complottheorieën) put de prefrontale cortex uit, wat leidt tot mentale vermoeidheid en moeite met beslissingen nemen.

2. Emotionele en psychologische effecten:
   - Een meta-analyse in The Lancet (2020) vond dat overmatig gebruik van sociale media geassocieerd is met verhoogde angst, depressie, en gevoelens van ontoereikendheid, vooral bij jongeren. Dit komt doordat platforms zoals X je blootstellen aan tegenstrijdige meningen, polariserende content, en een constante druk om "bij te blijven".
   - Specifiek voor X: een studie uit 2023 in Journal of Media Psychology merkte op dat de snelle, vaak emotioneel geladen aard van X-posts (bijv. breaking news, controversiële meningen) leidt tot emotionele overprikkeling. Gebruikers voelen zich gestrest door de urgentie van meldingen en FOMO (fear of missing out).

3. Specifiek voor verschillende accounts op X:
   - Het volgen van diverse accounts (bijv. politieke commentatoren, hobbyisten, complotdenkers) creëert een "echo-kamer-effect" of juist een "informatiebotsing". Een paper uit Nature Communications (2022) toonde aan dat gebruikers die veel accounts volgen met uiteenlopende ideologieën meer risico lopen op cognitieve dissonantie – je brein worstelt met het verzoenen van tegenstrijdige info.
   - Het algoritme van X versterkt dit: het pusht content op basis van engagement, dus je krijgt meer extreme of virale posts, wat de overload verergert. Een 2024-studie van MIT wees uit dat X-gebruikers gemiddeld 50-100 unieke topics per dag tegenkomen, veel meer dan traditionele media.

De studies over podcasts
Podcasts voegen een andere dimensie toe: een auditieve informatiestroom die vaak langer en verhalender is dan een tweet, maar nog steeds intens. Onderzoek naar podcasts is minder uitgebreid, maar enkele punten:

- Een studie in New Media & Society (2021) vond dat podcasts, vooral politieke of true-crime, de mentale belasting verhogen omdat ze diepgaande verhalen combineren met emotionele triggers (bijv. schandalen zoals Tenet Media). Luisteraars voelen zich "opgeslokt" en hebben minder tijd voor reflectie.

- Podcasts kunnen verslavend zijn door hun verhalende structuur, wat leidt tot "binge-luisteren". Een 2023-onderzoek van de University of Sydney wees uit dat regelmatige podcast-luisteraars (meer dan 3 uur per week) vaker stress rapporteren door de drang om alle afleveringen te volgen.

- Sommige podcasts brengen je in aanraking met complexe onderwerpen, wat je nieuwsgierigheid prikkelt maar ook tijd vraagt om te verwerken. Dit kan je gevoel van "overstroomd" zijn versterken.

De studies over TikTok en andere platforms
TikTok’s korte, visuele format (15-60 seconden) is een extreme vorm van informatie-overload. Een 2022-studie in Frontiers in Psychology toonde aan dat TikTok-gebruikers gemiddeld 150-200 video’s per dag zien, wat leidt tot informatieverzadiging en verminderde aandacht voor langere taken. Het algoritme is zo verslavend dat gebruikers vaak uren scrollen zonder bewuste reflectie, wat de gemoedsrust schaadt. Het is intenser dan X, omdat de visuele en auditieve prikkels sneller wisselen.

De studies over de gevolgen voor ons brein en gemoedsrust
De wetenschap is duidelijk: constante blootstelling aan informatie-overload is vaak schadelijk voor zowel het brein als de mentale rust:

- Brein: Overload put de capaciteit van het werkgeheugen uit, volgens een 2020-studie in 'Cognitive Science'. Dit maakt het lastiger om informatie te filteren, prioriteiten te stellen, of kritisch na te denken. Het kan je leven verrijken (nieuwe onderwerpen ontdekken via X en podcasts), maar kan je vermogen om te focussen op één ding (of niets) verminderen.

- Gemoedsrust: een studie uit 2023 in 'Journal of Affective Disorders' linkt sociale media-overload aan hogere cortisol-levels (stresshormoon) en slaapstoornissen. Gevoelens van "moeten bijblijven" (zoals bij breaking news op X) verstoren innerlijke rust.

- Tijd voor zelfreflectie: dit is de kern van het verhaal - studies bevestigen dat digitale overprikkeling de reflectieve tijd sloopt. Een paper uit 'Philosophical Transactions' (2021) stelt dat constante input de hersenen minder ruimte geeft voor "default mode network" activiteit – het proces waarbij je dagdroomt, reflecteert, of eigen ideeën vormt. Podcasts, hoewel diepgaander, kunnen dit ook doen door hun meeslepende verhalen.

Opmerking: dit artikel kwam tot stand met de hulp van de artificiële intelligentie Grok, dat de verschillende studies opzocht. Dit zijn enkele links::
Frontiers | Dealing with information overload: a comprehensive review (2023) 
Causes, consequences, and strategies to deal with information overload: A scoping review (2024)
Information overload in the information age: a review of the literature (2018)
Information Overload: An Introduction | Oxford Research Encyclopedia of Politics(2020)
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2023.1122200/full
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2949866X24000335
https://link.springer.com/article/10.1007/s10799-018-0289-8
https://oxfordre.com/politics/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-9780190228637-e-1360 



Firefox Nightly krijgt Copilot en meer: wat is er nieuw?
Firefox Nightly, de speeltuin voor Mozilla’s experimenten, heeft de Copilot-chatbot van Microsoft toegevoegd aan de zijbalk. Deze AI, die al in Edge schittert, voegt zich bij kleppers als ChatGPT, Claude, Gemini en Mistral. Wat kan je ermee? Tekst genereren, bestanden uploaden, afbeeldingen maken en spraakopdrachten geven. Klinkt handig, maar op Slashdot klinkt gemopper: "Nog meer functies die ik niet wil!" En ja, zonder account loop je tegen limieten en privacyvoorwaarden aan. Wil je Copilot echt, dan moet je inloggen. Mozilla pusht je subtiel via een rechtermuisklik-optie: "Vraag het aan een AI-chatbot!" Alsof je daar niet zelf aan zou denken...

Nieuwe tabbladwidgets: nuttig of prullaria?
Naast Copilot test Firefox nieuwe widgets voor taken en timers op het nieuwe tabblad. Handig om je dag te plannen, maar ze voelen nog wat ruw, zoals de site OmgUbuntu zegt: "De tekst is een beetje 'dat zal wel’'". Misschien leuk voor wie zijn browser als agenda gebruikt, maar of het de stabiele versie haalt? Wie weet.

JPEG XL en meer: iets om blij van te worden?
Firefox test ook  ondersteuning voor JPEG XL, een geavanceerde opvolger van JPEG die zelfs Google niet omarmt. Klinkt als een nerd-droom, maar op Slashdot is men eerder positief - de nieuwe standaard lijkt wel goed. Ondertussen blijft Firefox Windows 7 nog zes maanden ondersteunen. Fijn voor wie vasthoudt aan die ouwe trouwe bak.

Is dit allemaal echt wel nodig?
Blijkbaar wil Mozilla niet achterblijven in de AI-race, maar gebruikers zijn sceptisch. Maar zullen deze nieuwe functies in de échte versie standaard actief staan? En kan je het gemakkelijk terug uitzetten? Gelukkig kan je de AI in Firefox Labs  wél uitschakelen, alhoewel je wel even moet graven. Mozilla’s eigen on-device AI wordt ondertussen wel sneller, maar waarom dan al die externe chatbots? OMG!Ubuntu sneert: "Ze willen gewoon centjes van OpenAI en co". (). Wat natuurlijk ook kan...

Wat te doen?
Wil je Copilot testen? Download Firefox Nightly en duik in de zijbalk. Maar wees gewaarschuwd: het is nog experimenteel, en sommigen vinden al die AI maar onzin. Hou je van minimalisme, blijf dan bij stabiele builds en zet AI uit. Firefox blijft een keuzekampioen, maar deze fratsen zijn niet voor iedereen.
https://news.slashdot.org/story/25/09/07/0358226/new-in-firefox-nightly-builds-copilot-chatbot-new-tab-widgets-jpeg-xl-support
https://www.omgubuntu.co.uk/2025/09/firefox-adding-copilot-chatbot-features



Critterz: de gok van OpenAI om een AI-filmrevolutie te ontketenen
AI meets Hollywood: een goedkope gok?
OpenAI stort zich in de filmwereld met 'Critterz', een animatiefilm die in 2026 moet shinen op Cannes. Met een budget van slechts $30 miljoen en een productietijd van negen maanden – in plaats van de gebruikelijke drie jaar – wil OpenAI bewijzen dat artificiële intelligentie gewoonweg films sneller en goedkoper kan maken. Het scenario van de film? Boswezens op avontuur na een dorpsverstoring. Chad Nelson, OpenAI’s creatieve brein, begon met DALL-E-schetsen en gebruikt nu GPT-5 en Sora voor de volledige versie van de film. Maar zoals The Verge opmerkt: Hollywood is nog niet overtuigd. Vergeet ook niet al die rechtszaken over AI en copyright die als een schaduw over de film hangen.

Mens en machine: een hybride aanpak
Let wel: Critterz is niet volledig door AI gemaakt. Menselijke stemacteurs en kunstenaars leveren schetsen, die AI-tools zoals GPT-5 oppimpen. Wall Street Journal meldt dat OpenAI hoopt dat dit filmmakers verleidt om AI te omarmen. James Richardson van Vertigo Films noemt het een "technologische revolutie", maar TechRadar vraagt zich af: wordt dit een hit of een flop? Met schrijvers van 'Paddington in Peru' aan boord klinkt het veelbelovend, maar er is nog geen verdeler - en dan blijft het een riskant avontuur.

Is dit nu echt de toekomst?
AI kan kosten drukken, maar de filmindustrie mort over banenverlies en auteursrechten. TechRadar wijst op weerstand van acteurs en schrijvers. En zoals een insider grapt: “Als het mislukt, is het een dure AI-demo.” Voorlopig is Critterz een experiment: lukt het, dan veroorzaakt OpenAI een revolutie in Hollywood. Flopt het, dan blijft AI een gimmick. Hou je portemonnee klaar voor Cannes 2026!
https://www.hindustantimes.com/technology/openai-backs-ai-made-animated-feature-film-101757326772965.html
https://cryptorank.io/news/feed/0c9f0-openai-plans-an-ai-powered-animated-movie
https://www.techradar.com/streaming/entertainment/this-new-openai-backed-movie-has-a-budget-of-just-usd30-million-but-will-it-prove-ai-can-make-movies-hollywood-cant
https://www.theverge.com/news/773584/openai-animated-feature-film-critterz



Google’s AI Overviews: uitgevers in rep en roer
AI snoept verkeer weg: tot 89% minder clicks
Google’s AI Overviews, die bovenaan zoekresultaten antwoorden samenvatten, zorgen voor een ravage onder uitgevers. The Guardian meldt dat sites zoals de Daily Mail tot 89% minder verkeer zien, terwijl de Financial Times 25-30% inlevert. Waarom? Gebruikers krijgen hun antwoorden zonder te klikken. Op Slashdot klinkt de kritiek: "AI kopieert letterlijk paragrafen van sites". Uitgevers, die al worstelen met dalende advertentie-inkomsten en print, noemen dit een "existentiële crisis". De reactie van Google? "We sturen nog steeds miljarden clicks!" Tja, maar naar wie?

Gedwongen deals: slikken of stikken
Uitgevers klagen dat Google hen dwingt tot deals over AI-gebruik van hun content. Weigeren? Dan verdwijn je uit de zoekresultaten. The Guardian citeert bronnen: het is "accepteren of onzichtbaar worden". Samen met organisaties zoals de Guardian Media Group eisen ze transparantie over verkeerscijfers van AI Overviews en AI Mode. Op Slashdot wordt gepleit voor vergoeding naar rato van gebruikte content. Google blijft vaag en noemt studies 'gebrekkig'. Ondertussen groeit de roep om een 'Nato voor nieuws' om AI-giganten aan te pakken.

Wie betaalt de prijs?
AI Overviews beloven gebruikersgemak, maar uitgevers betalen de rekening. The Guardian waarschuwt voor 'hallucinaties' in AI-antwoorden en clickbait-beloning. Toch zijn er lichtpuntjes: sommige uitgevers, zoals de Guardian, sluiten deals met OpenAI. Maar zoals gebruiker 'EditorDavid' zegt op Slashdot: "Als iedereen wordt weggeveegd, wat indexeert Google dan nog?" 
In elk geval: als er één tip is die uitgevers ter harte moeten nemen: investeer in directe kanalen zoals nieuwsbrieven. Want Google’s "gratis verkeer"? Dat is een sprookje.
https://www.theguardian.com/media/2025/sep/06/existential-crisis-google-use-ai-search-upended-web-publishers-models
https://news.slashdot.org/story/25/09/07/184203/publishers-demand-ai-overview-traffic-stats-from-google-alleging-forced-deals?utm_source=rss1.0mainlinkanon&utm_medium=feed




Rechter fluit Anthropic terug in miljarden-schikking
AI-bedrijf Anthropic, bekend van chatbot Claude, dacht een slimme deal te sluiten: een recordbedrag van 1,5 miljard dollar om een rechtszaak met auteurs te schikken. Die auteurs waren not amused dat hun boeken zonder toestemming waren gebruikt om Claude te trainen. Maar rechter William Alsup in San Francisco vond de schikking maar niets en wees 'm af. Waarom? Hij noemde de deal te vaag en niet eerlijk genoeg voor alle betrokken partijen.

Waarom zo’n heisa?
De rechtszaak draait om een principekwestie: mogen AI-bedrijven zomaar boeken en ander werk opslokken om slimme chatbots te bouwen? Auteurs vinden van niet en eisen compensatie. Anthropic hoopte met de megaschikking de zaak te sussen, maar de rechter vond de verdeling van het geld onduidelijk. Wie krijgt wat, en waarom? En wat met toekomstige AI-modellen? Te veel losse eindjes, oordeelde Alsup.

Wat nu?
De zaak gaat terug naar de tekentafel. Anthropic moet met een beter plan komen, of het wordt een lange strijd in de rechtszaal. Intussen blijft de vraag: hoe balanceren we AI-innovatie met auteursrechten? En eerlijk, 1,5 miljard klinkt als een hoop, maar voor wie is dat nou écht genoeg?
https://www.engadget.com/ai/judge-rejects-anthropics-record-breaking-15-billion-settlement-for-ai-copyright-lawsuit-033512498.html?src=rss
https://www.thurrott.com/a-i/anthropic/326214/judge-rejects-anthropic-settlement-with-book-authors




Firefox: schud je iPhone voor slimme samenvattingen
Firefox heeft een nieuwe truc voor iPhone-gebruikers: de "Shake to Summarize"-functie. Even je telefoon schudden en poef, je krijgt een AI-gemaakte samenvatting van de webpagina die je leest. Klinkt als een dansmove, maar het is pure tech-magie! Deze functie rolt deze week uit voor Engelstalige iOS-gebruikers in de VS.

Hoe werkt het?
Als je een iPhone 15 Pro of nieuwer hebt met iOS 26, gebruikt Firefox Apple Intelligence om de samenvatting lokaal op je toestel te maken – lekker privé dus. Op oudere iOS-versies doet Firefox het via hun eigen cloud-AI. Geen zin om te schudden? Tik dan op het bliksemschicht-icoontje in de adresbalk of ga naar het menu met drie puntjes en kies “Samenvat pagina”. Makkelijk, toch?

Waarom dit handig is
Stel, je scrolt door een ellenlang artikel maar hebt geen tijd om alles te lezen. Schud je iPhone, en Firefox geeft je de korte versie. Perfect voor onderweg of als je snel de kern wil snappen. Mozilla wil hiermee je mobiele surf-ervaring sneller en slimmer maken. En eerlijk, wie wil nou niet even shaken voor een samenvatting?
Voorlopig is het alleen in het Engels en alleen in de VS. Dus als je in België of Nederland woont, moet je nog even wachten of je beste Engels oefenen. Maar hé, een beetje schudden kan nooit kwaad, toch?

Standaard browser
Nu is het wel zo dat Safari de standaardbrowser is op iPhones. Maar je kan heel gemakkelijk Firefox installeren en instellen als je standaardbrowser. 

Stap 1: Firefox downloaden
Open de App Store op je iPhone (die blauwe app met dat witte sterretje). Zoek naar 'Firefox' en tik op de app van Mozilla. Druk op 'Download' (of het wolkje als je de browser al eens had). Even wachten, en Firefox staat klaar om te gebruiken.

Stap 2: Firefox als standaardbrowser maken
Wil je dat links automatisch in Firefox openen in plaats van Safari? Dat kan sinds iOS 14! Volg deze stappen:  
- Open de Instellingen-app op je iPhone.  
- Scroll naar beneden tot je "Firefox" ziet tussen je apps en tik erop.  
- Tik op "Standaard browser-app".  
- Kies "Firefox" uit de lijst (Safari staat waarschijnlijk nog aangevinkt).  
Een vinkje bevestigt dat Firefox nu de baas is!

Handig om te weten
- Je hebt iOS 14 of hoger nodig, en de nieuwste Firefox-versie (minstens 28.2). Check even of je iPhone up-to-date is!  
- Als je later terug wilt naar Safari, volg je dezelfde stappen en kies je “Safari”.  
- Sommige apps openen links toch in hun eigen mini-browser, maar de meeste respecteren je keuze.  
https://www.theverge.com/news/774129/firefox-shake-to-summarize-ios-ai-launch
https://blog.mozilla.org/en/firefox/shake-to-summarize/
https://osxdaily.com/2021/05/29/how-set-firefox-default-browser-iphone-ipad/



Bluesky geeft je eindelijk privé-boekmerken
Hoera, Bluesky-gebruikers! De sociale media-app  die de concurrentie wil aangaan met X, heeft nu een echte privé-boekmerkfunctie. Geen gedoe meer met manieren om te voorkomen dat je bookmarks publiek zijn. Je kan posts opslaan om later terug te kijken, en niemand ziet wat je bewaart. De update is er voor de app en website, dus je kan meteen aan de slag. Handig, toch?

Hoe werkt het?
Het is simpeler dan een boterham smeren. Zie je een post die je wilt bewaren? Klik op het nieuwe boekmerk-icoontje naast het hartje (voor favorieten). Je opgeslagen posts vind je terug in de "Opgeslagen posts"-sectie in de app of op de website. Geen poespas, gewoon klikken en klaar. Alleen jammer: je kan je bookmarks nog niet in mapjes ordenen, wat bij X perfect kan. Misschien in de volgende update?

Waarom is dit cool?
Voorheen moesten gebruikers een trucje gebruiken: Bluesky-ontwikkelaar Jaz had een “pinned feed” bedacht waarbij je posts opsloeg door te reageren met een ߓ-emoji. Leuk, maar iedereen kon toch nog altijd zien wat je opsloeg – oeps! Nu blijven je bookmarks privé, perfect voor journalisten die research doen of gewoon voor je guilty pleasure-kattenfilmpjes. In tegenstelling tot likes, die openbaar zijn op Bluesky, blijven boekmerken verborgen.
https://www.engadget.com/social-media/bluesky-finally-has-a-private-bookmarking-feature-224110038.html
https://www.techbooky.com/bluesky-includes-private-bookmark-feature/



De nieuwigheden van Apple kort samengevat
Tijdens een druk bijgewoond evenement heeft Apple enkele nieuwe versies van zijn sterproducten voorgesteld. Een korte samenvatting:

-iPhone 17: Basisupgrade met focus op betaalbaarheid
De iPhone 17 biedt een solide basis met de A19-chip voor soepele prestaties, een 48MP-camera die scherpere foto's schiet en een batterij die de hele dag meegaat – praktisch voor dagelijks gebruik zonder poespas. Prijs begint bij rond de $799, pre-orders vanaf vrijdag en release op 19 september, ideaal als je een betaalbare optie zoekt. Kritisch punt: het mist de Pro-fratsen, dus niet voor powerusers, maar prima voor wie niet te veel wil uitgeven.

-iPhone 17 Pro en Pro Max: Krachtpatsers met een zoom-twist
Deze Pro-modellen schitteren met een unibody-design in cosmic orange, de grootste batterij ooit en een A19 Pro-chip die hitte beter aankan – superpraktisch voor intensief gamen of filmen. Camera's zijn allemaal 48MP met 4x optische zoom (minder dan de vorige 5x, oei downgrade!), maar tot 8x fusion en ProRes-ondersteuning; Pro Max voegt 2TB opslag toe. Vanaf $1099 voor 256GB, pre-orders nu, launch 19 september – koop dit als je topkwaliteit wilt, maar check die zoom als je veraf foto's maakt.

-iPhone Air: Dun en stoer, maar eSIM-only drama
De iPhone Air is met 5.6mm de slankste ooit, titanium-bekleed voor duurzaamheid en met een 6.5-inch ProMotion-scherm plus A19 Pro-chip die MacBook-niveau rekenkracht biedt – perfect voor wie een lichtgewicht powerhouse zoekt. Camera's met 48MP fusion en dual-video, plus een C1X-modem voor snellere data; batterij haalt 40 uur video met MagSafe-pack. Kleuren als space black en sky blue, maar eSIM-only kan frustrerend zijn voor reizigers; release details volgen, prijs nog onbekend – ideaal voor minimalisten, mits je carriers checkt.

-AirPods Pro 3: Slimme oortjes met hartslag en super-ANC
De AirPods Pro 3 upgraden met hartslag-sensor via PPG voor fitness-tracking in de iPhone-app, en 's werelds beste ANC (active noise cancelling) met foam-tips die dubbel zoveel lawaai blokkeren – handig voor workouts of rumoerige pendelritten. Kleiner design op basis van 10.000 oor-scans voor betere fit, IP57-waterbestendig en live-vertaling; batterij en soundstage zijn verbeterd. Prijs $249, pre-orders nu, release 19 september – praktisch voor sporters, maar als je geen Apple-ecosysteem hebt, overweeg alternatieven; geen grote kritiek, maar update na drie jaar was hoognodig.

-Apple Watch Series 11: Gezondheidsbooster met 5G
De Series 11 detecteert hypertensie via hart-sensor over 30 dagen (FDA-goedkeuring is nog hangende, potentieel 1 miljoen alerts), plus Sleep Score voor betere rust-inzichten – cruciaal voor wie gezondheid monitort zonder doktersbezoek. 5G voor sterker signaal, S10-chip, 24 uur batterij (vanaf 18 uur) met snelladen, en krasbestendiger Ion-X glas; in 42/46mm, aluminium of titanium. Vanaf $399, pre-orders vandaag, launch 19 september – koop voor proactieve zorg, maar wacht op FDA als hypertensie je ding is; praktisch upgrade, al voelt de chip niet revolutionair.
https://9to5mac.com/2025/09/09/iphone-17-pro-specs-price-pre-order-release-date/
https://9to5mac.com/2025/09/09/apple-announces-iphone-air-the-thinnest-iphone-ever/
https://www.theverge.com/news/772410/apple-airpods-pro-3-release-date-pricing-announcement
https://www.macrumors.com/2025/09/09/apple-watch-series-11-announced-with-hypertension-detection-5g-and-more/



Reddit dumpt abonnee-aantallen: voortaan zie je échte activiteit
Reddit met zijn vele rubrieken (subreddits) waar je over bepaalde onderwerpen nieuws vindt en commentaar kan geven, gooit de oeroude abonnee-aantallen overboord op die subreddit-pagina's. Die gaven namelijk altijd een opgeblazen indruk van populariteit. In plaats daarvan rollen ze twee frisse cijfers uit: het aantal bezoekers van de afgelopen zeven dagen (gebaseerd op een rollend gemiddelde over 28 dagen) en het aantal bijdragen (posts en comments, minus de verwijderde rommel). Praktisch: dit geeft een beter beeld van levendige communities, ideaal voor nieuwelingen die geen dode vijvers willen induiken. 

Waarom deze switch? Lurkers en middelmatige mods
Reddit geeft zelf deze verklaring: "Abonnee-aantallen vertellen niet het hele verhaal; je hoeft geen lid te zijn om te posten of reageren." Het platform pusht echte interactie, want veel gebruikers hangen er enkel rond zonder een vinger uit te steken – wat die oude tellers vaak misleidend groot liet schijnen. Plus, het helpt bij betere moderatie: mods mogen nog maar max vijf grote subreddits (met >100.000 bezoekers) runnen, wat slechts 0,1% van de actieve mods raakt. Als gebruiker focus je je dus best op die actieve stats op spam-vrije spots te vinden.

Voordelen en minpunten: Betere vibe of rompslomp?
Deze verandering zou "echte mensen in echte gesprekken" moeten benadrukken - wat Reddit uniek maakt – en wat superpraktisch is voor wie kwaliteitscontent zoekt in plaats van lege aantallen. Minpunt is wel dat  mods in de commentaren klagen over extra gedoe. Het is handig voor kleine, actieve groepen, maar bij grote subs kan het de dynamiek verstoren. Al met al een slimme zet voor meer transparantie, maar test het zelf: duik in een subreddit en vergelijk de nieuwe tellers met je intuïtie!
https://www.theverge.com/news/775524/reddit-subreddit-member-count-vistors-contributions



Nieuwe woordjes leren: RSL - worden uitgevers eindelijk betaald voor content?
Really Simple Licensing (RSL) is een slimme, open standaard die websites helpt om AI-crawlers (die bots die je site plunderen voor trainingsdata) te reguleren – denk aan een 'toegangsbiljet' met prijs. Bedrijven als Reddit, Yahoo en Medium bundelen krachten via de RSL Collective, een non-profit club àdie je kan vergelijken met muziekrechtenorganisaties zoals ASCAP, om collectief te onderhandelen met AI-reuzen. Praktisch: verwerk de licentietermen in robots.txt (dat ouwe bestandje dat crawlers vertelt wat mag), en je kan eisen: gratis toegang, pay-per-crawl (betaal per scan) of pay-per-inference (kassa bij elk AI-antwoord dat je content gebruikt). AI's freeloading feestje is voorbij!

Hoe het werkt: Van bots.txt tot buitenwipper
RSL bouwt op robots.txt en RSS (Really Simple Syndication, voor contentfeeds), plus Schema.org-metadata, om licenties machine-leesbaar te maken – superpraktisch voor automatische deals zonder eindeloos mailen. RSL fungeert als 'buitenwipper': checkt of AI-bots lid zijn van het collectief en akkoord gaan met betaling, anders blokkeer je ze. Het klinkt mooi, maar hangt af van de AI-bedrijven die meedoen; velen negeren robots.txt nu al, en zonder brede adoptie wordt het een papieren tijger met juridische rompslomp.

Voordelen en valkuilen: Geldmachine of flop?
Voor uitgevers is RSL goud: kleinere sites profiteren van groepsdruk op big tech, met opties voor encryptie op betaalmuurtjes en schaalbare inkomsten – ideaal om je content ten gelde te maken in het AI-tijdperk.  Maar  het afdwingen is lastig zonder brede steun, en lopende rechtszaken over het schrapen van gegevens maken het onduidelijk. Ons advies: als publisher, test het nu via RSL Collective; en voor AI-fans, bereid je voor op hogere kosten – fair play, toch?
https://www.theverge.com/news/775072/rsl-standard-licensing-ai-publishing-reddit-yahoo-medium
https://www.zdnet.com/home-and-office/networking/really-simple-licensing-websites-get-a-compensation-protocol-for-ai-crawlers/



Verhalende podcasts zijn een uitstervend genre
De wereld van verhalende podcasts – je weet wel, die spannende audio-verhalen zoals een radioboek op steroïden – staat op instorten. Volgens een artikel op Slashdot verdwijnen ze als sneeuw voor de zon. 

In het kielzog van "Serial" in 2014 ontstond een hele reeks studio's die prachtige verhalen brachten. Hun succes zorgde ervoor dat zij opgekocht werden door grotere mediaspelers - om dan afgedankt te worden. Pineapple Street Studios sloot de deuren in juni dit jaar. Amazon heeft Wondery ontbonden in augustus, waardoor 110 mensen hun job verloren- en dat terwijl het de studio voor 300 miljoen dollar gekocht had. Gimlet had al in 2023 de bekende studio Gimlet opgedoekt, waarvoor het 230 miljoen betaald had in 2019. Grotere studio's zoals Pushkin Industries en This American Life hebben gesnoeid in het personeelsbestand. Wat het nog wel goed doet, zijn talkshows en podcasts van bekende mensen. Podcasts van bijvoorbeeld onderzoeken naar misdaden vinden moeilijk fondsen. Volgens Edison Research beluisterde 55% van de Amerikanen verleden jaar podcasts, maar het geld voor advertenties gaat naar goedkopere chatformaten, niet naar verhalende producties die veel meer middelen vragen aan zowel productie als personeel.
En natuurlijk is het zo dat iedereen tegenwoordig scrollt op TikTok in plaats van te luisteren.

Korte content en talkshows
Het is een echte trend. Verhalende podcasts kosten helaas een fortuin om te maken (schrijvers, acteurs, sound effects – denk aan Hollywood in je oor), maar de inkomsten krimpen door algoritmes die korte, makkelijke content pushen. Spotify en Apple gooien roet in het eten met hun eigen exclusives, en gratis platforms zoals Patreon redden het niet altijd. Resultaat? Meer shows gaan offline, en de overlevers moeten creatiever worden. Grappig genoeg: terwijl true crime blijft boomen (want moord is altijd in), falen fictie-podcasts. Alsof luisteraars alleen willen horen over echte idioten, niet over verzonnen helden.

Een commentaar op Slashdot slaat de spijker op z'n kop met een dosis cynisme. Want in een wereld vol gratis cat videos, wie betaalt nog voor een goed verhaal? 

Hopelijk kunnen de echt goede podcastmakers het hoofd boven water houden. Want een wereld zonder podcasts... zou een heel trieste wereld zijn!
https://news.slashdot.org/story/25/09/10/1725211/narrative-podcasts-are-disappearing



YouTube's meertalige audio: wat is het?
YouTube rolt een handige functie uit waarmee makers audio in meerdere talen kunnen toevoegen aan hun video's. Dit heet multi-language audio. Het helpt creators om een groter publiek te bereiken, vooral internationaal. De feature was twee jaar in een testfase met een kleine groep makers, maar nu komt het naar miljoenen creators in de VS en daarbuiten, in de komende weken.

Hoe werkt het in de praktijk?
Je uploadt je video en voegt gewoon gedubde audio-tracks toe in andere talen – of je maakt ze zelf, of je gebruikt YouTube's AI-tool op basis van Google's Gemini. Die AI dubt automatisch en houdt je toon en emoties vast, zonder dat je dure externe diensten nodig hebt. Kijkers kiezen dan zelf hun taal in de video-instellingen. Extra bonus: YouTube test ook meertalige thumbnails, zodat je afbeeldingen kunt aanpassen per taal voor betere kliks.

Voordelen voor jou als maker of kijker
Voor creators betekent dit meer views en kijktijd. In de test haalden makers meer dan 25% kijktijd uit andere talen dan de moedertaal. Neem Jamie Oliver: zijn views werden drie keer zo groot. MrBeast, Mark Rober en Chef Nick DiGiovanni bereiken nu fans in Korea, Brazilië en India. Mark Rober voegt vaak 30 talen toe per video – super praktisch voor groei. Voor kijkers: Eindelijk content in je eigen taal, zonder ondertitels turen. Ideaal voor niet-Engelstalige landen.

Tips om te Starten
Check je YouTube Studio: upload audio-tracks via de geavanceerde opties. Begin met populaire talen zoals Spaans, Hindi of Portugees voor snelle winst. Test de AI-dub voor snelheid, maar controleer op nuances. Combineer met lokale thumbnails voor extra bereik. Er zijn geen beperkingen genoemd, behalve dat de roll-out even duurt. 

Kortom, dit maakt YouTube toegankelijker en winstgevender. Probeer het uit als creator – je publiek groeit vanzelf!
https://techcrunch.com/2025/09/10/youtubes-multi-language-audio-feature-for-dubbing-videos-rolls-out-to-all-creators/
https://blog.youtube/news-and-events/multi-language-audio/
https://www.theverge.com/news/775875/youtube-is-going-to-let-more-creators-add-audio-tracks-in-multiple-languages-to-their-videos



Reddit's nieuwe tools voor publishers: wat is het?
Reddit lanceert gratis tools onder Reddit Pro voor publishers. Dit helpt nieuwsbedrijven en contentmakers om hun verhalen te tracken en te delen op het platform. De tools zitten in een beta-fase en zijn nu open voor aanmelding. Het doel? Meer bereik op Reddit's 110 miljoen dagelijkse gebruikers, vooral nu Reddit groeit als zoekmachine.

Hoe werken deze tools in de praktijk?
Via de nieuwe 'Links'-tab in Reddit Pro krijg je toegang tot drie hoofdfuncties. Je logt in op je Reddit-account, koppelt je content en volgt de stats. Het is eenvoudig: geen ingewikkelde setup, gewoon sync'en en monitoren. Reddit test ook een app-update waarbij je artikelen leest en direct naar comments swipet voor betere interactie.

De belangrijkste functies uitgelegd
-Article Insights: zie waar je verhalen worden gedeeld, met stats zoals views, upvotes, clicks en engagement. Handig om te checken wat aanslaat.  
-Auto-Import: sync je RSS-feed, dan verschijnen artikelen automatisch als deelbare links op Reddit. Bespaart tijd bij posting.  
-Community Recommendations: AI stelt subreddits voor waar je verhaal past, gebaseerd op relevantie. Zo bereik je de juiste fans zonder gokken.  
Deze features maken het makkelijk om content te pushen en te analyseren.

Voordelen voor uitgevers
Je krijgt meer traffic en engagement: testers zoals The Atlantic, The Hill, NBC News en Associated Press zagen Reddit als top-referral bron. Ideaal voor groei, vooral met dalend verkeer uit Google. Plus: het is gratis en schaalbaar voor kleine of grote outlets. Kijkers blijven langer, want Reddit mixt lezen met discussies.

Praktische tips om te Starten
Meld je aan via reddit.com/pro – het is beta, dus wees er snel bij. Begin met RSS-sync voor populaire verhalen, check insights wekelijks en gebruik AI-suggesties voor targeted posts. Test met een paar artikelen om te zien wat werkt. Volledige rollout komt volgend jaar, maar nu al proberen loont. Meer info op Reddit's blog.
Kortom, deze tools maken Reddit een slimme partner voor publishers. Probeer het en boost je bereik! 
https://techcrunch.com/2025/09/10/reddit-launches-tools-for-publisher-to-track-and-share-stories/
https://searchengineland.com/reddit-pro-tools-for-publishers-461901

 



 
 
Hoe bedenken ze het

Soft- en hardwarefabrikanten met nieuw en/of beter!


OpenAI start  een chipavontuur: steekt het Nvidia voorbij in 2026?
OpenAI, het brein achter ChatGPT, slaat de handen ineen met Broadcom en TSMC om in 2026 eigen AI-chips te produceren. Een slimme zet om Nvidia’s ijzeren grip op de AI-hardwaremarkt te omzeilen?

Zelf chips bakken: kosten besparen, controle winnen
OpenAI wil af van Nvidia’s dure GPU’s, die nu zijn AI-modellen aandrijven. Samen met Broadcom ontwerpen ze een chip voor intern gebruik, geproduceerd door TSMC op een 3-nanometerproces. Dit moet kosten drukken en de afhankelijkheid van Nvidia’s schaarse chips verminderen. De chip, geleid door ex-Google TPU-engineers, richt zich op zowel training als inference van AI-modellen. Verwachte start: 2026, met een bestelling van $10 miljard bij Broadcom, wat hun aandelen al een boost gaf. Maar let op: een chip ontwikkelen kost miljoenen, en de weg naar succes is hobbelig - iets wat Meta en Microsoft al ondervonden.

Waarom dit ertoe doet
De AI-markt schreeuwt om rekenkracht, en Nvidia’s 80% marktaandeel maakt bedrijven kwetsbaar voor prijsstijgingen en tekorten. OpenAI volgt Google en Amazon, die al eigen chips hebben. Door intern te ontwerpen, krijgt OpenAI meer grip op zijn infrastructuur, vooral met de groei van modellen zoals GPT-5. Bonus: Broadcoms netwerktechnologie, zoals Tomahawk Ultra, kan Nvidia’s NVLink uitdagen in datacenters.

2026: een utopie?
Dit is een slimme strategische zet, maar verwacht geen wonderen. Chipdesign is complex, en 2026 is geen garantie. OpenAI’s kleine team van 20 engineers moet opschalen om de concurrentie aan te gaan van de jarenlange voorsprong van Google. Praktisch gezien: als je in AI investeert, houd Broadcom en TSMC in de gaten; hun rol in de AI-chiprace groeit. Voor gebruikers van OpenAI’s diensten betekent dit mogelijk goedkopere, snellere AI in de toekomst, maar alleen als de chip slaagt. Blijf nuchter: Nvidia blijft voorlopig koning.
https://www.theverge.com/news/772433/openai-custom-chip-production-broadcom 
https://www.engadget.com/ai/openai-is-reportedly-producing-its-own-ai-chips-starting-next-year-113924707.html 



Pokémon Poke-nade: Tamagotchi 2.0?
Een Poké Ball om te aaien: schattig of gekkigheid?
De Pokémon Poke-nade Monster Ball van Takara Tomy is een Tamagotchi-achtige gadget in de vorm van een Poké Ball, met 157 Pokémon om te vertroetelen. Aai het ding, en je Pikachu of Eevee geeft schattige reacties op je touchscreen-geknuffel. Zeven 'partner-Pokémon' (o.a. Pikachu, Sprigatito, Sylveon) zijn volledig ingesproken, de rest is voor de show.  Engadget is heel enthousiast, maar de website Kotaku vraagt terecht: "Poepen ze? Kunnen ze dood?"  Antwoord: waarschijnlijk niet, want Pokémon houdt het kindvriendelijk. Voor $51 is het een koopje, maar importkosten  kunnen je portemonnee pijn doen.

Gameplay: meer dan aaien alleen
Naast aaien kun je je Pokémon voeren, ermee spelen en simpele gevechten aangaan. Een dagboekfunctie houdt je band bij, maar evolueren lijkt er niet in te zitten – een gemiste kans, want wie wil nou geen Charizard kweken?  De website Essential Japan prijst de variatie in aai-animaties, maar of dat de batterijen (3x AAA, niet inbegrepen) waard is? Op Reddit wordt het vergeleken met WarioWare-achtige minigames, wat klinkt als chaotisch plezier. Toch voelt het als een veredelde sleutelhanger.

Wordt dit de nieuwe Tamagotchi?
Voorlopig is dit Japan-exclusief (release: 11 oktober 2025), maar met een Engelse menu-optie lonkt import. Website 0Famiboards klaagt: "Dit is niet nieuw, Tomy doet dit al jaren".. En ja, na de Eevee-Tamagotchi uit 2019 voelt dit als een herhaling. Scalpers liggen op de loer, en zoals NotebookCheck waarschuwt: Het is niet duidelijk of je Pokémon ook verandert door verwaarlozing. Leuk voor fans, maar misschien beter om te wachten tot de hype zakt – of het innerlijke kind in jou het overneemt.
https://www.engadget.com/gaming/this-pettable-poke-ball-is-a-tamagotchi-style-toy-with-over-150-pokemon-inside-and-i-need-it-now-215047740.htm
https://kotaku.com/pokemon-virtual-pet-tamagotchi-pikachi-poop-2000623442
https://www.notebookcheck.net/New-Pokeball-with-display-turns-Pokemon-into-virtual-pets.1108763.0.html



GitHub-gebruikers en Linus Torvalds zien het even niet meer zitten
Dit is misschien een beetje een insider-verhaal, dat vooral programmeurs betreft. Maar het toont aan dat niet iedereen gediend is van AI, en dan met name van Copilot - maar dat Microsoft Oost-Indisch doof blijft voor de klachten van de programmeurs.

GitHub-gebruikers in opstand tegen Copilot
GitHub, eigendom van Microsoft, pusht zijn AI-tool Copilot wel érg enthousiast, en dat zint niet iedereen. Vooral programmeurs zijn boos: de populairste discussie op GitHub’s communityforum (met massa’s upvotes) vraagt om een optie om Copilot-gegenereerde issues en pull requests te blokkeren. Een andere grote discussie is een bugmelding over het niet kunnen uitschakelen van Copilot’s code-reviews. Beide klachten, gestart in mei en afgelopen maand, blijven onbeantwoord, ondanks felle anti-AI-commentaren. 
Ontwikkelaar Andi McClure klaagde al in januari over een terugkerend Copilot-icoontje in Visual Studio Code, ook na de-installatie. De frustratie groeit nu GitHub onder Microsofts CoreAI-groep valt, wat programmeurs doet overwegen naar alternatieven zoals GitLab te verkassen. Sommigen, zoals een Slashdot-gebruiker, gebruiken nu GitHub alleen nog als simpele opslag om Microsofts AI-plannen te omzeilen. Slim, toch?

Linus Torvalds moppert over nutteloze links
Linus Torvalds, de Linux-goeroe, is het zat. Hij ergerde zich onlangs aan “Link:”-tags in Git-commits die naar dezelfde info verwijzen als de commit zelf. "Tijdverspilling!" brieste hij op de Linux-mailinglijst. Toch even uitleggen: een 'commit' is als een soort momentopname van je werk in een programmeerproject. Stel, je schrijft code in een systeem zoals Git (dat programmeurs vaak gebruiken). Als je iets hebt gemaakt of veranderd, zoals een nieuwe functie of een bugfix, sla je die wijzigingen op met een commit. Het is een beetje zoals het opslaan van een bestand, maar dan met een korte beschrijving van wat je hebt gedaan, zodat je later precies weet wat er is veranderd en waarom. Denk aan een logboek: elke commit is een regel die zegt, "Dit heb ik op dat moment toegevoegd of gefixt." Het helpt teams samenwerken en houdt de geschiedenis van een project netjes bij. Simpel, maar superhandig!

Torvalds trok ook een pull request terug omdat die “onzin” bevatte en te laat was ingediend. Zo'n pull request (of PR) is eigenlijk een voorstel om wijzigingen in de code van een project toe te voegen. Stel, je hebt in Git wat code aangepast of toegevoegd in een eigen versie ('branch'). Met een pull request zeg je: "Hé, kijk eens, ik heb iets cools gemaakt, wil je dit in de hoofdcode zetten?" Andere teamleden checken dan je werk, geven feedback of keuren het goed. Het is als een officieel verzoek om je commits (je opgeslagen wijzigingen) te mergen met het hoofdproject. Kortom, een PR is je ticket om je code te laten shinen in het echte werk! 
Dat Linux een pull request teruggetrokken heeft, is geen nieuw probleem: Linus klaagt al jaren over slecht gedocumenteerde commits. Hij wil dat ontwikkelaars betere uitleg geven in plaats van luie links. Zijn oplossing? Strenger zijn en "rommel" weigeren. Een tip voor programmeurs: maak Linus niet boos, want hij laat je code niet zomaar toe!
https://linux.slashdot.org/story/25/09/07/177225/linus-torvalds-expresses-frustration-with-garbage-link-tags-in-git-commits
https://developers.slashdot.org/story/25/09/08/0235251/some-angry-github-users-are-rebelling-against-githubs-forced-copilot-ai-features






    

Het oor wil ook wat!
Audio op het Internet



De Afspraak als podcast

Waarom zou je voor je tv (of computer) blijven zitten voor een praatprogramma? Toegegeven, je ziet niet welke gezichten sommige deelnemers aan het gesprek trekken als reactie op de woorden van een ander. Maar voor de rest? Zo'n praatprogramma kan je prima als podcast beluisteren. Dan kan je ondertussen nog iets nuttigs doen, zoals wandelen of strijken! Bovendien word je minder afgeleid, en luister je met meer concentratie. Dat heeft alvast de VRT begrepen: voortaan kan je alle afleveringen als podcast beluisteren, ook De Afspraak op Vrijdag, waarin Ivan De Vadder met enkele politici en mediawatchers de voorbije week overloopt. Zo. Weer een uurtje minder achter de buis!
[Taal: NL]
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/luister/podcasts/programma/de-afspraak~program-6fb82ab5-907f-425e-9e21-9df6791bf06f/





Spotify's Lossless: meer zuivere klank in je oren, nul extra euro's!
Stel je voor: je Premium-abonnement geeft voortaan lossless audio – dat is kristalhelder geluid in FLAC-formaat (tot 24-bit/44.1 kHz), alsof de artiest naast je fluistert in plaats van door een koffiefilter te schreeuwen. Eindelijk geen excuus meer om te zeggen "ik hoor het verschil niet" – ofwel bluffen je vrienden nu écht!

Gratis upgrade voor premium-abonnementen: geen portemonnee-pijn!
Geen nieuwe duurdere tier nodig; je huidige Premium (vanaf €10,99/maand) volstaat, en dit rolt uit in 50 landen vanaf september, met notificaties in de app. Ondersteuning voor mobiel, desktop, en topmerken als Sony, Bose, Samsung en Sennheiser – Sonos en Amazon volgen volgende maand.

Vergelijking met de buren: Spotify haalt in, maar niet vol gas
Terwijl Apple Music en Tidal al HiRes (tot 192 kHz) knallen, blijft Spotify bij 44.1 kHz – degelijk, maar geen orgasme voor audiofielen. YouTube hangt nog in de prehistorie zonder lossless. Dit nieuwe aanbod van Spotify is in elk geval perfect voor casual luisteraars die meer willen zonder meer te betalen; maar als je een hi-fi-freak bent, check dan toch even de concurrenten. Spotify rent eindelijk mee in de lossless-race, maar draagt Crocs in plaats van Nikes – comfortabel en betaalbaar!

Hoe activeer je dit feestje? Stapsgewijs zonder gedoe
Tik op je profiel, duik in Instellingen & Privacy > Media Kwaliteit, en zet Lossless aan voor Wi-Fi/cellular/downloads – een indicator licht op in de Now Playing-balk. Kies uit Low tot Lossless-tiers, met data-waarschuwingen om je bundel te sparen. Test het ook uit op compatibele hardware. En gebruik best geen Bluetooth, want dat is als champagne door een rietje slurpen. Stream via Wi-Fi met bedrade koptelefoons voor het volle effect, want Bluetooth comprimeert alles weer tot "bijna-goed". Al met al: meer muzikaal genot voor dezelfde prijs!
https://www.theverge.com/spotify/775189/spotify-lossless-streaming-flac-audio
https://newsroom.spotify.com/2025-09-10/lossless-listening-arrives-on-spotify-premium-with-a-richer-more-detailed-listening-experience/






 
De nieuwe oogst


   
Earth FM: geluiden uit de hele wereld
Earth.fm biedt een gratis bibliotheek van 1000+ hoogwaardige natuurgeluiden van over de hele wereld. De website bevat verschillende functies zoals een interactieve geluidskaart, offline modus en afspeellijsten voor ontspanning, meditatie en focus. Het is handig om stress te verminderen, productiviteit te verhogen en een verbinding met de natuur te creëren, vooral in stedelijke omgevingen. Zo kan je er bijvoorbeeld "stille" plekken in grootsteden ontdekken. De non-profitmissie ondersteunt natuurbehoud en lokale gemeenschappen.
https://earth.fm/about-us/




Godchecker: zoveel goden
De meeste gelovige mensen denken dat hun god de énige god is - toch tenminste die telt. Maar wist je dat er meer dan 4000 goden zijn? Deze website neemt je mee naar de wereld van die goden, ingedeeld volgens regio. De makers van de site zijn al sinds 1999 bezig met dit project.
[Taal: EN]
https://www.godchecker.com/





SQL Noir: leer SQL door raadsels op te lossen
Dit is een interactieve detective game, dat je uitdaagt om mysteries op te lossen. En dat door echte SQL queries te gebruiken. De game is open source, en is bedoeld om jou een praktische manier te bieden om SQL te leren, terwijl je het mysterie tracht op te lossen. Spelenderwijze leren dus!
[Taal: EN]
https://news.ycombinator.com/item?id=43041827
https://www.sqlnoir.com/




OpenAI Academy: leer omgaan met AI
Deze website wil je leren hoe je AI gebruiken kan, en hoe je er het beste uit kan halen. En voor oudere gebruikers, die misschien wat weigerachtig staan tegenover AI: er is een aparte rubriek "AI for older adults", die ook hen wegwijs moet maken.
https://academy.openai.com/public/events/ai-for-older-adults-introduction-to-ai-p5bgh1lh0l
https://academy.openai.com/public/content



Sammy Labs: software leren
Deze website biedt AI-gedreven community guides die je stap voor stap door software leiden, alsof je een persoonlijke coach hebt. Deze gidsen updaten automatisch bij elke verandering in je app, zodat je altijd de nieuwste info hebt. Perfect voor bedrijven die hun gebruikers snel willen onboarden zonder gedoe, en dat alles met een setup van maar 10 minuten! Het bespaart tijd, verlaagt frustratie en maakt je gebruikers blij.
[Taal: EN]
https://www.producthunt.com/products/sammy-guides?launch=sammy-guides
https://www.sammylabs.com/blog/how-to-automate-product-walkthroughs-for-maximum-adoption



Interactive Avatar: je alter ego
Op deze website kan je een persoonlijke, aanpasbare virtuele avatar maken die met slimme AI je woorden en acties volgt met levensechte gezichtsuitdrukkingen en bewegingen. Perfect voor wie een unieke digitale versie van zichzelf wil voor games, video’s of online interacties, zonder technische rompslomp. Gewoon creëren, aanpassen en op de wereld loslaten!
[Taal: EN]
https://interactiveavatar.co.uk/



You Don't Know Africa: quiz
Hoe goed ken je Afrika? In deze quiz wordt die kennis op de proef gesteld, in 3 onderdelen: de verschillende landen aanduiden op de wereldkaart, zoveel mogelijk Afrikaanse landen noemen, en de vlaggen van de Afrikaanse landen herkennen. Wedden dat vooral dat laatste je heel wat problemen zal opleveren?
[Taal: EN]
https://www.youdontknowafrica.com/



Historical Tech Tree: geschiedenis van technologie
Deze website geeft op een tijdlijn de technologische vooruitgang weer, vanaf 3 miljoen jaar geleden tot nu. Het zal je wellicht niet verwonderen dat de meeste ontdekkingen in de laatste decennia gebeurd zijn? En "technologie" mag je echt heel ruim nemen - van een naald om te naaien, tot touw, en de hedendaagse technologie.
[Taal: EN]
https://www.historicaltechtree.com/



eBookAny: later lezen
Het zal je al zo vaak overkomen zijn: tijdens het surfen vind je een interessante blog of bron voor meer content. Je opent de tab ervoor, met de bedoeling het later te lezen. Maar meestal gebeurt dat dan nooit. Met deze webdienst kan je een lijst URL's of RSS feeds omvormen tot een eBook, dat je dan naar je Kindle of eReader of e-mailadres kan verzenden. Om rustig later te lezen. Je kan de dienst gratis uittesten, of een eenmalige aankoop doen.
[Taal: EN]
https://ebookany.com



Podsnacks: samenvattingen van je podcasts
Wanneer je je abonneert op podcasts via PodSnacks dan krijg je door AI aangemaakte korte samenvattingen telkens wanneer er een nieuwe aflevering uitkomt. Wat wel handig is, maar toch een beetje indruist tegen de natuur van het podcast-gebeuren.
[Taal: EN]
https://www.podsnacks.org/





Bezoek ook de andere projecten van de Netties-medewerkers:
Wim W.: http://www.tenbunderen.be/  -  http://www.nieuwsbronnen.com/
Sjeef: http://www.sjeef.eu/Nederlands/projecten.html
Hilde: http://hoorspel.wordpress.com




 


           W I K I P E D I A
    Een selectie van nieuwe en actuele bijdragen in
       de Nederlandstalige versie van Wikpedia




Wikipedia is een project met als doel een complete encyclopedie op het web te creëren. Iedereen kan Wikipedia gebruiken om informatie te zoeken of toe te voegen. U kunt eenvoudig zelf artikels schrijven, corrigeren of aanvullen. Aanmelden is hiervoor niet nodig, u kunt door op een van de onderstaande pagina's op "Pagina bewerken" te klikken meteen aan de slag.


Deze week zijn onder meer nieuwe artikels verschenen over:

    Belgisch rechtsgeleerde en hoogleraar aan de Universiteit van Luik - https://nl.wikipedia.org/wiki/%C3%89douard_Crahay
    iPhone 17 - https://nl.wikipedia.org/wiki/IPhone_17
    Computerspel voor PlayStation 5 - https://nl.wikipedia.org/wiki/Metal_Gear_Solid_Delta:_Snake_Eater
    Thermofiel micro-organisme dat behoort tot het domein van de Archaea - https://nl.wikipedia.org/wiki/Sulfolobus_acidocaldarius
    Rivier in het zuiden van Alaska - https://nl.wikipedia.org/wiki/Kasilof_River
    Belgisch bibliothecaris en boekhistoricus - https://nl.wikipedia.org/wiki/Hendrik_Vervliet
    Economie van Estland - https://nl.wikipedia.org/wiki/Economie_van_Estland
    Pools baanwielrenster - https://nl.wikipedia.org/wiki/Nikola_Sibiak
    Katholieke vereniging in Antwerpen - https://nl.wikipedia.org/wiki/Gilde_van_Onze-Lieve-Vrouwe-Lof


Daarnaast zijn onder andere de volgende bijdragen actueel:

    Vermoorde Amerikaanse activist - https://nl.wikipedia.org/wiki/Charlie_Kirk
    Kabinet-Trump II - https://nl.wikipedia.org/wiki/Kabinet-Trump_II


Verdere bijzonderheden op de Nederlandstalige Wikipedia:

    Het portaal van de week gaat over Wetenschap & Technologie - https://nl.wikipedia.org/wiki/Portaal:Wetenschap_%26_Technologie
    Uitgelicht artikel: Creatieve destructie - https://nl.wikipedia.org/wiki/Creatieve_destructie
    Enkele etalage-artikels:
        Trekvlinder - https://nl.wikipedia.org/wiki/Trekvlinder
        Romeins legionair - https://nl.wikipedia.org/wiki/Romeins_legionair
        Karel Appel - https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_Appel
    Diverse Belgische beeldhouwers kregen een artikel, onder wie:
        Edmond Falise - https://nl.wikipedia.org/wiki/Edmond_Falise
        Lambert Herman - https://nl.wikipedia.org/wiki/Lambert_Herman_(1837-1884)
        Michel Joseph Herman - https://nl.wikipedia.org/wiki/Michel_Joseph_Herman


De vorige bijdragen van Wikipedia aan NeTTieS zijn hier te vinden: http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wekelijkse_bijdrage_in_NeTTieS


 
Bij de collega's




ALGEMEEN DAGBLAD
https://www.ad.nl/tech
Neemt Apple wraak voor megaboete door vertaalfunctie niet uit te rollen in de EU?
Het was een van de meest in het oog springende dingen die Apple dinsdagavond presenteerde: een functie die via je oordopjes live gesprekken met mensen in een andere taal vertaalt. Nu blijkt dat deze functionaliteit niet in de Europese Unie beschikbaar zal zijn.
https://www.ad.nl/tech/neemt-apple-wraak-voor-megaboete-door-vertaalfunctie-niet-uit-te-rollen-in-de-eu~a802b8e7/

  

COMPUTERTAAL
http://www.computertaal.info
Je kan AI activeren in LibreOffice’s Writer en Impress
LibreOffice is een gratis alternatief voor Ms Office; eentje dat we ook op de redactie gebruiken en dat al wel zijn diensten bewezen heeft. Nu wordt er standaard geen AI gebruikt in de software, maar dankzij een nieuwe extensie krijgt de office-suite toch functies die door kunstmatige intelligentie worden aangestuurd. Dat betekent dat je nu vanuit LibreOffice afbeeldingen kan maken.
https://computertaal.info/2025/09/09/je-kan-ai-activeren-in-libreoffices-writer-en-impress/



TWEAKERS NET
http://www.tweakers.net
Proximus laat klanten voortaan e-sim digitaal overzetten naar ander toestel
De Belgische provider Proximus laat klanten hun e-sim voortaan digitaal overzetten naar een ander toestel. Dat kan via de Proximus+-app of via eSim Quick Transfer op telefoons die die functie ondersteunen.
https://tweakers.net/nieuws/239050/proximus-laat-klanten-voortaan-e-sim-digitaal-overzetten-naar-ander-toestel.html



DATANEWS

http://www.datanews.be
De Europese Data Act gaat in: wat verandert er voor jouw bedrijf?
Vanaf 12 september gaat de Europese Data Act in voege. De regelgeving heeft onder meer tot doel om het delen van data tussen bedrijven makkelijker te maken. Maar wat betekent dat in de praktijk voor jou en je bedrijf? 
https://datanews.knack.be/analyse/achtergrond/wat-verandert-er-met-de-data-act/





 
De zaak Tee en Tee
Tips en trucs voor de PC/Internaut




Sneltoetsen voor YouTube
Dat sneltoetsen je het werk veel gemakkelijker maken, moeten wij je niet meer vertellen. Het is veel handiger om zo'n toets(combinatie) te gebruiken, dan doorheen menu's te moeten ploeteren.
Maar wist je dat er ook voor YouTube snelkoppelingen bestaan? Dit is het lijstje:
spatiebalk ---- speel/pauzeer
k ----- speel / pauzeer
m ----- video muten (klank uitzetten)
pijltje links/rechts ------ 5 seconden voorwaarts / achterwaarts
pijltje naar boven/beneden -------- volume 5% hoger of lager
j ------ 10 seconden terugspoelen
l ------ 10 seconden snel doorspoelen
.  (punt) ------ wanneer je de video gepauzeerd hebt, spring je hiermee naar het volgende frame
,  (komma)--------- wanneer je de video gepauzeerd hebt, spring je hiermee naar het vorige frame
Shift-toets +.   ------ afspelen versnellen
Shift toets +, -------  afspelen vertragen
Cijfertoetsen 1 tot 9 ------- spring naar 10 tot 90% van de video
Cijfertoets 0 ----- spring naar het begin van de video
f ----- full screen modus (volledig scherm)
c ----- kies ondertitels (als die beschikbaar zijn)
Shift + n ------ next (volgende) video
Shift + p ----- previous (vorige) video
Home/End op de zoekbalk ----- naar de eerste/laatste seconden van de video springen.





 
Van alles halen, (bijna) niets betalen...



Rules: automatische regels
Deze gratis app voor macOS maakt, op basis van specifieke criteria voor een afspraak in je kalender, Shortcuts automatisch aan. Bijvoorbeeld: wanneer een vergadering in je werk-kalender start, kan je aangeven dat de app automatisch de Focus modus moet activeren.
https://arminschoepf.com/rules/




Photolab: foto's bewerken
Met deze app voor iOS en Android kan je foto's bewerken vanop je smartphone. Je kan kiezen uit meer dan 800 effecten, of je eigen effect combineren en dan delen met andere gebruikers. 
https://photolab.me/recent



Microsoft Launcher voor Android
Deze versie van Microsoft Launcher is een hele verbetering tegenover vorige versies. Je kan bijvoorbeeld de accentkleur instellen en er is een donkere modus en transparante modus. Links van het Homescreen zit er nu een feed die actuele documenten, agenda-afspraken vertoont maar ook actueel nieuws. En dan is er nog de koppeling met je Microsoft-account, To-Do en Office 365.
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.microsoft.launcher&hl=nl




Gigapixel: afbeeldingen upscalen
Met deze tool die je op je eigen toestel gebruiken kan, zal je van elke afbeelding de pixels 16x kunnen vergroten. Details worden daarbij nieuw leven ingeblazen - ideaal voor de detective in ons! Van deze software (die je kan aankopen voor $99) bestaan ook webapps. De demo op de website is in elk geval indrukwekkend!
https://www.topazlabs.com/gigapixel




Outside.so : je omgeving verkennen
Dit is een kleine app voor iOS die je helpt om lokale activiteiten te ontdekken die perfect bij jouw voorkeuren passen, zodat je meer tijd buiten doorbrengt. Het biedt gepersonaliseerde aanbevelingen voor dingen om te doen in de buurt en eenvoudige tools om events te plannen en te delen met vrienden of familie. Zo wordt het makkelijker om samen avonturen te beleven, zonder gedoe
https://outside.so/



(Deze tips voor share- en freeware zijn afkomstig van verschillende sites, o.a. Freewareweb, Lockergnome, ZDNet, PCWorld, en andere.

 

 
NeTTies e-zine
p/a Hilde Van Gool
Bossestraat 32

2220 Heist op den Berg


Coordinator:
Hilde Van Gool
Tel 0475/53.41.20 - 015/25.28.71


- "NeTTies" is gratis te verkrijgen door te vragen om aan onze abonneelijst te worden toegevoegd. Dit kan online op onze site, of per e-mail.
- Te allen tijde kunt u het abonnement ook weer stopzetten, eveneens via de site of per e-mail.
- Uw adres wordt niet aan derden doorgegeven en wordt niet gebruikt voor commerciële doeleinden.
- "NeTTies" is onafhankelijk en wordt geheel op vrijwillige basis gemaakt.
- "NeTTies is niet verantwoordelijk voor eventuele schade veroorzaakt door het gebruik van software waarover wij publiceren.
- Teksten mogen worden overgenomen, maar uitsluitend met bronvermelding.
- "NeTTies" mag wel in z'n geheel worden doorgestuurd naar derden ter kennismaking.
- "NeTTIes" moedigt lezers aan een link te zetten op hun webpagina. De aanwezigheid van een verwijzing naar ons e-zine betekent echter niet dat wij het eens zijn met de redactionele inhoud op die site.
- De advertenties die op "NeTTies" geplaatst worden door derden vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie en geven geenszins de mening van de redactie weer.  Bij deze teksten wordt duidelijk aangegeven dat het om een advertentie gaat.

Voor alle duidelijkheid even op rij onze regels voor de bescherming van uw privacy:
- Uw adres wordt nooit aan derden doorgegeven.
- Uw adres wordt ook niet voor marketingdoeleinden gebruikt.
- NeTTies zal u nooit reclameboodschappen van derden doorsturen in een aparte mail.
- In onze nieuwsbrief zal wel van tijd tot tijd een advertentie opgenomen worden, in het kader van sponsoring.
Deze tekst werd voor het laatst aangepast op 14 januari 2004


Wij danken de vele mensen die nu of in het verleden hebben meegewerkt aan dit e-zine:
Miranda Swier, Benny Raemaekers, Geert Demuynck, Kurt Fierens, Peter Stuart, Gerard Schaefers (Sjeef), Boeloeboeloe (LVO), Manu Drieghe, Marijke Pante, Marianne Steijlen, Reinhilde Remaut, Ludo Cattoor, Evert Poppen, Philip Lafeber, Julien Van den Borre, Johan Junior, Kurt op de Beeck, Koen van Poucke, Rogier P. Bakx, Jurgen Veys, Nick Toretto, Krekkie, Dave Lahousse, Filip Overmeire (Filover), Jeffrey Drooghenbroodt, Human0id, Danny Zeegers, Wim Wilyn, Dave Lahousse, Ben Depré, Eddy Horemans, Henk Langerak, Arnold Top, Jan Van Reeth, Fruggo, Paul Liekens.


In het bijzonder danken wij Gerard Schaefer voor zijn tips en de spreuk van de week.



Webhosting, cms, verzending: Webdynamics
Eindredactie: Hilde Van Gool, en vanuit de eeuwigheid: Niek Harmans
Logistiek: Paul Liekens
Secretaresse: Carol Fenijn


  "NeTTies" is een oorspronkelijk concept van Jean-Luc Bostyn

 De eindredactie van NeTTies ligt in handen van Hilde Van Gool,
freelance publiciste.

U ontvangt deze mail omdat u zich in het verleden aangemeld hebt als abonnee op deze nieuwsbrief.

Wenst u uw abonnement te wijzigen of te annuleren? Daarvoor kan u terecht op onze website: https://www.netties.be/index.php?actie=abo



 

AFSLUITER VAN DE WEEK

Je kan de realiteit negeren, 

maar je kan de gevolgen van het negeren van de realiteit niet negeren.

-Ayn Rand-